Dharana

Dharana - w sanskrycie धारणा dhāraṇā - w indyjskim systemie jogi: koncentracja jogiczna, stanowiąca pierwszą fazę samjamy (trójskupienia w medytacji). Patańdźali w swych Jogasutrach podaje następującą definicję dharany: "związanie świadomości z jednym punktem". Wjasa w komentarzu do Jogasutr wylicza takie punkty: ćakra pępka lub serca, czubek głowy lub nosa, koniuszek języka lub jakikolwiek przedmiot zewnętrzny. Waćaspati Miśra uzupełnia, że dharany nie można osiągnąć bez przytwierdzenia myśli do tego typu konkretnego punktu lub przedmiotu.

Dharana dosłownie oznacza utrzymywanie, zogniskowanie, stałe trzymanie czegoś lub kogoś, osadzenie w miejscu, trwanie, skupienie, koncentracja, ściągnięcie w jedno miejsce. Za minimalną podstawę praktyki dharany w jodze uważa się regularną praktykę sadhany o stałej porze w tym samym miejscu.

Dhāraṇā jest szóstą grupą ćwiczeń w ośmiogrupowym oraz w dziewięciogrupowym podziale ćwiczeń jogicznych w zależności od stopnia trudności ich praktykowania, przynależy do angi (grupy) wewnętrznej charakterystycznej dla systemów takich jak Laja Joga oraz Radża Joga.

W systemach takich jak klasyczna Hatha Joga podstawowe ćwiczenie dharany ma postać praktyki znaną jako trataka w formie skupienia na płomieniu lampy oliwnej lub rytualnego ognia (płomień Agnihotry). Trataka wykonywana jest zwykle w sesjach po około ćwierć muhurty (12 minut) w końcowej części lekcji Hathajogi.

Bibliografia

• Mircea Eliade: Patańdżali i joga. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Pegaz, 1994, s. 69.