Subudh
Subudh, czasami pisane subud - mistyczno-duchowy, ponadreligijny ruch ludzi o różnych poglądach i zainteresowaniach, różnych ras i narodowości. Jego założycielem jest dawny sufi Abu Ishaq Shami z Chishty. Doznał on około roku 900 niezwykłej iluminacji, którą, traktując jako bezpośredni dar od Boga, zaczął przekazywać innym ludziom. Abu Ishaq Shami zmarł około roku 940, a najbardziej znany jest z założenia Zakonu Sufi zwanego także Chishtiyya (perskie: Čištī). Shami wskazuje, że pochodził z Syrii, z Damaszku (ash-Sham), jednak przez wiele lat nauczał Sufickiej Drogi w Chisht w dzisiejszym Afganistanie. Jego nauczycielem i mistrzem duchowym był Mumshad Dinwari.
Historycznie najbardziej wspominanym w Indii i Pakistanie Mistrzem Przewodnikiem Duchowym Subudh jest Pir Tahir Pak Subuh, który żył na przełomie IX i X wieku e.ch. w okolicach dzisiejszego Hyderabadu w Pakistanie. Pir Tahir Pak Subuh żył na styku dwóch wielkich kultur, perskiej i indyjskiej, z wpływami mistycznego islamu, w obszarze Sindhu znanego z dawnych miast Mohan-jo-daro oraz Harappa. Odszedł do światłości około 943 roku, krótko po mistrzu Abu Ishaq Shami z którym się wielce przyjaźnił. W Indii znany jest częściej jako Mistrz Jhuley Lal, Lal Sai, Lal Sain, Sai Jhulelal, Darya Sai, Ya Alil, Udaićand (Udaichand), Uderolal, Dariyalal, Zinda Pir, Varun Dev lub Raja Bharati, ale wśród sufich praktykujących subudh jako Pir Hazrat Pak Subuh czy Peer Baba Hazrat Hazur Inayat Shahvali Chishti. Mistrz Sufi Pak Subuh, Khwaza Peer, studiował porównawczo praktyki sufickie oraz tradycyjne dharmiczne, często pokazywał alternatywy duchowości i mistyki ludziom odmiennej tradycji i kultury. Pir Hazrat Pak Subuh był w swoich czasach kimś na miarę Kabira czy Śirdi Sainatha, którzy się zresztą na Jego naukach wzorowali. Pir Hazrat Pak Subuh jest legendą całej krainy Sindhu w Indii i Pakistanie.
Mistrzowi Pir Hazrat Pak Subuh znanemu jako Jhuley Lal poświęcone jest w społecznościach krainy Sindhu dwudniowe święto noworoczne celebrowane na przełomie marca i kwietnia znane jako Chet-i-Chand (Ćet-i-Ćand). Wiosenny Nowy Rok to data urodzin mistrza uważanego przez hinduską część społeczności za Ishtadeva Uderolal, zatem za postać z którą w głębinach serca należy jak najwięcej medytować. W czasie obchodów poświęcana jest czysta źródlana woda, także pierze się odzież samą wodą z rzeki. Wieczorem wykonywana jest ceremonia ku czci Waruna Dewa, bóstwa wody, kosmicznego porządku i sprawiedliwości. Wzorem mistrza Jhuley Lal, kultywowana jest 40-dniowa praktyka oczyszczenia w wodach rzeki Sindh, a na koniec 40-tu dni Chaaliho Sahab wykonywana jest wielka, majowa Ceremonia Dziękczynienia. Zinda Pir (Peer) Baba Hazrat Inayat ShahVali Chishti przez hinduską część społeczności uważany jest za Awatara Boga Waruna, który zszedł na Ziemię w odpowiedzi na wołanie tysięcy uciśnionych w owym czasie przez złe muzułmańskie rządy okupujące krainę Sindhu. W przełożeniu na tradycje sufickie, to wielki duchowy mistrz, mąż Boży o wielkiej mocy czynienia cudów oraz ogromnym poczuciu sprawiedliwości. Historia zostawiła wiele legend o Mistrzu Pak Subuh, w tym o jego cudownym narodzeniu oraz magicznym, pełnym mocy spojrzeniu jakim dysponował w zasadzie od kołyski.
Nazwa Subudh pochodzi od trzech sanskryckich pojęć: Suśila (prawe życie, cnota), Budhi (rozum, przebudzenie, siła wewnętrzna) i Dharma (poddanie się boskiej mocy, prawdziwa religia, prawość). Pochodzenie nazwy Su-Bu-Dh od indyjskich słów i pojęć pokazuje na bezpośrednio indyjski rodowód Subudh. Znaczenia podane w nawiasach właściwie streszczają charakter tego sufickiego ruchu duchowego, którego zasadniczym celem jest dobre życie całkowicie poddane woli bożej'.
Subudh nie nakłada żadnych dogmatycznych ideologii, nie podaje zbyt wielu wskazówek ani maksym życiowych a cała jego filozofia sprowadza się do latihanu (duchowych ćwiczeń). Latihan przychodzi z woli Boga - jest na początek około półgodzinnym stanem, który różne osoby odczuwają na swój własny sposób. Jest doświadczeniem, dzięki któremu można otrzymać specjalne łaski od Boga i wzmocnić swe duchowe z nim więzy. Każdy człowiek posiada niepowtarzalne cechy i może je poprzez Latihan wzmacniać i doskonalić.
Praktyka SUBUDH rozpoczyna się od misteryjnej inicjacji zwanej "duchowym otwarciem", poddaniem Woli Bożej, w jodze Iśwarapranidhana. SuBuDh(a) - to esencjonalne doświadczenie duchowe i religijne zwane też wylaniem Ducha Świętego, prorockim Nawiedzeniem, działaniem wewnętrznej Mocy, Latihan Keddźiwan (praktykę Duchową) a w językach wschodu Saćindah, Krijaśaktipat.