Iblis

Iblis - po arabsku: إِبْلِيس‎‎ Iblīs - to w islamie zwykle jedno z imion Szajtana (Szatana), przywódcy zbuntowanych dżinnów (demonów) czy szatanów, szajatinów (shayṭān, po arabsku: شيطان‎‎, w liczbie mnogiej: شياطين shayāṭīn. Iblis został wygnany z niebios, gdy odmówił złożenia hołdu Adamowi, pierwszemu człowiekowi (por. Azazel, po arabsku Azazil). Iblis i dżinny zostały stworzone 25 tysięcy lat przez objawieniem prorockim Muhammada. Słowo Iblis wspomniane jest w Koranie 11 razy, a słowo Szajtan 87 razy.

Iblis i jego dżinny zajmują się kuszeniem i opętywaniem (madżnun) ludzi oraz poprzez tworzenie im iluzji i złudzeń (ghurur). Iblis jak i jego dżinny w ich prawdziwym kształcie są zbyt przerażające aby mogły się ludziom pokazywać, jednakże potrafią przybierać każdy kształt jaki uznają za stosowny aby zwodzić i oszukiwać ludzi. Iblis przypomina w znacznej mierze chrześcijańskiego Lucyfera, który jest zwodzicielem udającym boskie światło.

Iblis wedle Koranu był przywódcą anielskiego plemienia dżinnów. Iblis upadł z powodu dumy i buty, gdyż nie chciał się kłaniać nikomu innemu niźli samemu Bogu, po czym poznajemy dusze dżinnów zasiedlających ludzi opętanych przez te demoniczne byty. Iblis jest ojcem czy protoplastą dzinnów tak jak Adam jest ojcem czy protoplastą ludzi. Iblis i dżinny to jedyne istoty stworzone z czystego ognia, gdyż pozostałe anioły są stworzone ze światła. Iblis jest przykładem chorobliwej czy maniakalnej i monoteistycznej miłości do Boga, w której nie jest w stanie złożyć pokłonu nikomu innemu oprócz Boga, nawet jak sam Bóg mu to rozkaże. Iblis wedle sufich jest duchowo ślepy, ponieważ widzi zewnętrzną postać proroka Adama, a jego duszy już nie dostrzega, co można nazwać duchową ślepotą.

Pozwolono mu pozostać na ziemi, aby wodził ludzi na pokuszenie i wystawiał ich na próbę. Jego pierwszymi ofiarami byli Adam i Hawwa (Chawa, Ewa). Próbował także zwieść proroka Muhammada, dyktując mu nieprawdziwe wersety Koranu, tzw. szatańskie wersety. Pojawia się wszędzie tam, gdzie łatwo o występek (na bazarach, w łaźniach, przy muzyce i śpiewie) oraz tam, gdzie znajdują się nieczystości. Iblis z pomocą podległych mu demonów czy dżinnów ciągle zwodzi muzułmanów różnych stronnictw w celu ich skłócenia i wzajemnych bratobójczych wojen, jakie toczą się na Bliskim Wschodzie i w samej Arabii.

W ludowych wierzeniach muzułmańskich Szatan (arab. شيطان Szajtan) to przede wszystkim zły duch szkodzący ludziom, utożsamiany zwykle z dżinnami. Dla niektórych fundamentalistów muzułmańskich, zwłaszcza w Iranie, Wielki Szatan to określenie Stanów Zjednoczonych, a Mały Szatan – Izraela. W mitologii kabardyńskiej (Kaukaz) występuje księżniczka o imieniu Satanei (w cyrylicy Сатаней), nie jest ono jednak kojarzone z szatanem jako takim.