Tekst źródłowy strony Pas Oriona

'''Pas Oriona''' to linia trzech gwiazd znajdujących się wokół środka konstelacji Oriona, asteryzm utworzony przez trzy jasne gwiazdy ζ Ori (Alnitak), ε Ori (Alnilam) i δ Ori (Mintaka), należące do gwiazdozbioru Oriona. Pas mistyczno-magiczny jest chyba najbardziej rozpoznawalną cechą [[Orion]]a. Widoczna na całym świecie konstelacja nosi imię tytułowego łowcy z mitologii greckiej. Pas Oriona jest znany jako [[asteryzm]], układ gwiazd, który nie jest jednym z 88 oficjalnych konstelacji. Jak sama nazwa wskazuje, Pas Oriona zazwyczaj reprezentuje talię Oriona na niebiańskich przedstawieniach tego myśliwego. Inne aspekty jego wyglądu mogą się różnić, ale często pokazuje się go trzymającego broń w postaci maczugi w jednej ręce i tarczę lub zwierzęcą skórę w drugiej, w oparciu o pozycje innych gwiazd w konstelacji.

'''Pas Oriona składa się z trzech gwiazd:''' Ze wschodu na zachód są to '''Alnitak''', '''Alnilam''' i '''Mintaka'''. Osobno te trzy gwiazdy uznane za nadolbrzymy są kilka razy masywniejsze od Słońca i tysiące lub dziesiątki tysięcy razy jaśniejsze. Nazwy wszystkich trzech gwiazd są pochodzenia arabskiego i wszystkie pochodzą od zwrotów odnoszących się do samego pasa. Według astronoma Jima Kalera, emerytowanego profesora astronomii na University of Illinois Urbana-Champaign, chociaż te gwiazdy wydają się być blisko siebie na niebie, w rzeczywistości dzielą je lata świetlne. Według Roberta Masseya, zastępcy dyrektora wykonawczego Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego w Wielkiej Brytanii, Alnitak, Alnilam i Mintaka znajdują się około 740 do 817 lat świetlnych, 1342 do 2000 lat świetlnych i 690 do 916 lat świetlnych stąd. NASA ma dobrą wizualizację „głębokości” Pasa Oriona. 

Dwie gwiazdy Pasa Oriona, '''Mintaka''' i '''Alnitak''', to w rzeczywistości układy gwiezdne, co oznacza, że składają się z wielu gwiazd położonych blisko siebie. Jednak z naszej perspektywy wyglądają one jak pojedyncze jasne światło. Mintaka składa się z pięciu gwiazd ułożonych w złożony układ, a Alnitak obejmuje trzy gwiazdy, znane jako Alnitak Aa, Ab i B. Z drugiej strony Alnilam uważa się za pojedynczą gwiazdę — bardzo dużą i jasną. Pas Oriona lub Pas Oriona, znany również jako '''Trzej Królowie'''(Trzej Magowie) lub Trzy Siostry. Nazwy trzech gwiazd pochodzą z języka arabskiego. Al-nizam (النظام) oznacza „sznur pereł” lub jest spokrewniony ze słowem nilam („szafir”); warianty pisowni obejmują Alnihan i Alnitam, przy czym wszystkie trzy ewidentnie są z błędami w transliteracji lub błędami w kopiowaniu. Trzy gwiazdy pasa były zbiorczo znane pod wieloma imionami w wielu kulturach. Terminy arabskie obejmują النجاد Al Nijād „pas”, النسك Al Nasak „linia”, العلقات Al Alkāt „złote ziarna lub orzechy”, a we współczesnym języku arabskim ميزان الحق Al Mīzān al Ḥaqq „Skala sprawiedliwości”. W mitologii chińskiej byli znani jako belka ważąca.

'''Jak najłatwiej znaleźć Pas Oriona?'''

Najprostszym sposobem na znalezienie Pasa Oriona jest najpierw znalezienie [[Syriusz]]a, najjaśniejszej gwiazdy stałej na nocnym niebie. Syriusz będzie wydawał się mrugać bardziej niż jakakolwiek inna gwiazda, co ułatwi jego wykrycie. W pobliżu Syriusza i dalej na niebie znajdują się dwie najjaśniejsze gwiazdy w Orionie — czerwony nadolbrzym Betelgeza i Rigel, niebieski nadolbrzym. Syriusz, Betelgeza i Rigel wyznaczają punkty trójkąta. Pas Oriona leży mniej więcej w połowie drogi między Betelgeuse i Rigel. To charakterystyczne trzy gwiazdy o podobnej jasności w linii, które naprawdę wyróżniają się jako część tego rodzaju pudełka, które tworzy konstelację Oriona. Od zimy do wiosny [na półkuli północnej] jest dość widoczny nad południowym horyzontem. Na półkuli południowej będzie wysoko nad północnym horyzontem.

'''Kiedy Pas Oriona jest widoczny?'''

Najlepszy czas na zobaczenie mistyczno-magicznego Pasa Oriona przypada na okres od listopada do marca na półkuli północnej i południowej. Zmiany sezonowe polegają na tym, że jesienią Pas Oriona byłby widoczny na porannym niebie przed świtem. Kiedy przechodzisz do grudnia i stycznia, najlepiej jest około północy, a potem, gdy przenosisz się na wiosenne niebo, najlepiej robi się wieczorem. Łatwo go zauważyć i w dobrej pozycji do marca, a potem po marcu i kwietniu, gdy znika w półmroku, trudniej go zobaczyć.

'''Jak daleko od siebie są gwiazdy w Pasie Oriona?'''

Alnitak znajduje się około 740 lat świetlnych od Ziemi, Alnilam około 2000 lat świetlnych stąd, a Mintaka około 690 lat świetlnych stąd, więc jest to jeden ze sposobów myślenia o odległościach między gwiazdami. Biorąc pod uwagę równoleżnikową odległość między nimi, gwiazdy byłyby oddalone od siebie o dziesiątki lat świetlnych.

'''Historia i mitologia Pasa Oriona''' 

Na przestrzeni dziejów konstelacja Oriona była niezależnie odnotowywana przez kilka kultur na całym świecie, z których wiele uważało, że wygląd konstelacji przypomina człowieka. Starożytni Indianie postrzegali tę postać jako króla, który został postrzelony strzałą, a gwiazdy w Pasie Oriona przedstawiały strzałę. W mitologii starożytnego Egiptu gwiazdy w Pasie Oriona przedstawiały miejsce spoczynku duszy Ozyrysa, egipskiego boga zmarłych. Istnieje nawet teoria, proponowana od końca XX wieku, że starożytni Egipcjanie umieścili piramidy w Gizie tak, aby były wyrównane z gwiazdami w Pasie Oriona około 4500 lat temu. Jednak teoria ta nie jest powszechnie akceptowana, a badacze nie zgadzają się co do tego, jak gwiazdy wyglądały w tamtym czasie. Przedłużenie pasa Oriona wskazuje na [[Syriusz]]a na południowym wschodzie oraz na [[Aldebaran]]a na południowym zachodzie (w kierunku zenitu). 

W hinduizmie Orion jest kojarzony z [[Pradźapati]]m „Panem stworzeń”, który przewodniczy prokreacji i ochrania życie stworzeń. Komentatorzy wedyjscy również utożsamiają go ze Stwórcą, [[Brahma]] Pradźapati o którym mowa w Nasadiya Sukta. W Egipcie jest bogiem [[Ozyrys]]em. W kulturach tureckich i kilku innych zachowuje tę rolę obrońcy niebios jako szermierz na koniu. Dokładne atrybuty konstelacji różnią się znacznie, i można go postrzegać jako bardzo prymitywnego myśliwego uzbrojonego w bardzo dużą maczugę, jednak najczęściej przedstawiany jest jako łucznik celujący strzałą w [[Aldebaran]]a, Oko Byka. Stąd pochodzi wyrażenie „bycze oko”. Wydaje się, że starożytne malowidła naskalne w Lascaux przedstawiały Oriona jako szamana czy maga. Główną cechą wspólną jest motyw człowieka władzy, jednak nie oznacza żadnego znaku zodiaku. Pas Oriona jest jego najbardziej widoczną cechą i składa się z trzech jasnych gwiazd Alnitak, Alnilam i Mintaka. Te trzy gwiazdy były wspólnie znane jako Trzej Królowie.

Zobacz także: [[Asteryzm]]

[[Category:Hasło]][[Category:Astrologia]]