Nataradźa

Nataradźa (tamil. நடராசர், ang. Nataraja) – jedna z form boga Śiwy.

Nataradźa to powszechne indyjskie hinduistyczne przedstawienie Śiwy jako Boskiego tancerza, podczas swojego tańca. Taniec Śiwy symbolizuje nieustannie dokonywane przez niego niszczenie i tworzenie wszechświata.

Śiwa-Nataradźa ma lewą nogę uniesioną, skierowaną na prawo i ugiętą w kolanie, a prawą również ugiętą w kolanie. Prawą stopą stoi na zabitym demonie Apasmara co symbolizuje zwycięstwo Boga nad niewiedzą. W pierwszej ręce Śiwa trzyma damaru (bębenek w kształcie dwóch stożków), co jest symbolem stworzenia, a także jedności dwóch przeciwstawnych pierwiastków: wody i ognia, pierwiastka męskiego i żeńskiego. Druga dłoń Śiwy jest uniesiona co oznacza opiekę i ochronę, którą otacza on świat. W trzeciej ręce Śiwy płonie ogień, świadczący o tym, że gdy odpowiedni termin nadejdzie świat zostanie zniszczony. Czwarta ręka Śiwy wskazuje na jego uniesioną stopę, która jest symbolem zbawienia i wyzwolenia. Śiwę-Nataradźę otacza krąg płomieni, oznaczający, że prawdziwa boska natura rzeczywistości jest ukryta przed człowiekiem.