Jogasutry Ryszi Patańdźali

Jogasutry Maharyszi Patańdźali w przekładzie Leona Cyborana

I. O SAMADHI, CZYLI SKUPIENIU

1. I nauczanie jogi

[Oto teraz inicjuje się nauczanie jogi]

2. Joga - powściągnięciem zjawisk świadomości

[Joga jest to powściągnięcie zjawisk świadomości]

3. Wtedy - stan widza w swojej naturze

[Wtedy widz utrzymuje się w swojej właściwej naturze]

4. Lub ma naturę wspólną ze zjawiskiem

[Lub ma naturę wspólną ze zjawiskiem świadomościowym]

5. Zjawiska - pięciorakie; uciążliwe i nieuciążliwe

[Zjawiska, których jest 5 rodzajów, są uciążliwe lub nieuciążliwe]

6. Miary poznawcze, wypaczenie, fantazjowanie, sen, przypomnienie

[Poznanie prawdziwe, błąd poznawczy, fantazjowanie, sen głęboki, przypomnienie]

7. Naoczność, poznanie rozumowe, przejęcie poznania - miarami poznawczymi

[Są trzy rodzaje poznania prawdziwego: poznanie bezpośrednie, poznanie pośrednie i przejęcie poznania]

8. Wypaczeniem - błędne poznanie nie oparte na naturze rzeczywistości

[Błąd poznawczy jest to poznawanie w sposób błędny nie oparte na naturze rzeczywistości]

9. Fantazjowanie - pozbawione rzeczywistości, będące następstwem poznania słów

[Fantazjowanie jest pozbawione rzeczywistości i powstaje tylko w wyniku kombinacji pojęć ogólnych związanych ze słowami]

10. Sen - zjawiskiem z podporą pratjaji pustki

[Sen głęboki jest to zjawisko świadomościowe, w którym podporę uświadomienia stanowi pratjaja pustki]

11. Przypomnienie nie dopuszcza do zanikania przeżytego przedmiotu

[Przypomnienie narzuca przeżyty przedmiot świadomości]

12. Powściągnięcie ich ćwiczeniem i bezpragnieniowością

[Zjawiska świadomościowe powściąga się za pomocą ćwiczenia jogicznego i bezpragnieniowości]

13. Ćwiczenie - dążeniem do stałości w nim

[Ćwiczenie jogiczne jest to wysiłek dla osiągnięcia stałego stanu tego powściągnięcia]

14. Uprawiane długi czas, nieprzerwanie, ze skupioną uwagą - trwałym stopniem

[Ćwiczenie jogiczne dopiero wtedy przechodzi w trwały stopień jogi gdy się je uprawia przez długi czas bez przerwy i ze skupioną uwagą]

15. Uświadamianie panowania wolnej od pragnienia przedmiotu widzialnego i objawionego - bezpragnieniowością

[Bezpragnieniowość jest to uświadamianie panowania ze strony świadomości wolnej od pragnienia przedmiotu świata widzialnego i świata objawionego]

16. Wyższe od niej - niepragnienie gun mającej rozpoznanie puruszy

[Wyższą formą bezpragnieniowości jest niepragnienie gun ze strony świadomości mającej intuicyjne rozpoznanie puruszy jako różnego od gun]

17. W następstwie postaci myślenia, przenikania, błogości, stanu "jestem" - z uświadomieniem

[W następstwie ćwiczenia jogicznego w postaci myślenia, potem przenikania subtelnej rzeczywistości, później błogości, wreszcie świadomości "jestem" nastaje joga lub skupienie z uświadomieniem]

18. Po ćwiczeniu z pratjają ustania, z resztką sanskar - inna

[W następstwie ćwiczenia jogicznego z pratjają ustania zjawisk świadomościowych, gdy pozostaną same tylko sanskary, nastaje drugi rodzaj jogi lub skupienia, tzw. bez uświadomienia]

19. Pratjaja naturalna - u bezcielesnych i rozpuszczonych w prakrti

[U bezcielesnych i rozpuszczonych w prakrti skupienie bez uświadamiania powstało dzięki pratjaji naturalnej]

20. U innych w następstwie wiary, energii, pamiętliwości, skupienia i poznania prawdy

[U innych niż ci wymienieni w poprzedniej sutrze powstaje skupienie bez uświadomienia w następstwie wiary, energii, pamiętliwości, skupienia i poznania prawdy]

21. U ostro-potężnych - bliskie

[U ostro ćwiczących i potężnych w bezpragnieniowości skupienie jest bliskie]

22. Z powodu słabości, średniości i nadmierności - wyższy nawet od nich

[Ponieważ może być stopień słaby, średni i wysoki przeto nawet od tych ostro ćwiczących i potężnych w bezpragnieniowości może być jeszcze silniejszy dążący do skupienia]

23. Lub przez skupianie się na Iśwarze

[Skupienie, czyli samadhi, można również osiągnąć przez skupianie się na Iśwarze]

24. Iśwara - szczególnością puruszy, nietknięty uciążliwościami, karmanem, owocowaniem, złożem

[Iśwara jest zróżnicowaniem puruszy, jest nieskalany uciążliwościami, karmanem, skutkiem karmicznym i złożem karmicznym]

25. W nim nieprzewyższalny zalążek wszechwiedzącego

[W Iśwarze jest zalążek wszechwiedzącego nieprzewyższalny przez nikogo]

26. Mistrzem nawet pradawnych z powodu nieograniczenia czasem

[Iśwara był mistrzem nawet najbardziej starożytnych mistrzów, ponieważ nie jest ograniczony czasem]

27. Jego nazwą - pranawa

[Iśwarę oznacza mistyczna zgłoska OM]

28. Powtarzanie jej i kontemplowanie jej znaczenia

[Należy tę mistyczną zgłoskę OM powtarzać i kontemplować jej znaczenie]

29. Przez to - zarówno dojście do wewnętrznego "ja", jak i zanik przeszkód

[Dzięki kontemplowaniu Iśwary dochodzi się do wewnętrznego "ja", a przy tym niweczy się przeszkody]

30. Choroba, otępienie, niezdecydowanie, nieskupianie się, brak energii, niepowściągliwość, błędne poznanie, nieosiągnięcie stopnia, nieumocnienie się - oto przeszkody rozpraszające świadomość

[Choroba, otępienie, niezdecydowanie, nieskupianie się, brak energii, niepowściągliwość, błędne poznawanie, nieosiągnięcie stopnia skupienia i nieumocnienie się w nim, gdy został osiągnięty są to przeszkody, będące czynnikami rozproszenia świadomości]

31. Cierpienie, złe samopoczucie, drżenie ciała, wdech i wydech - symptomami rozproszenia

[Cierpienie, złe samopoczucie, drżenie ciała, wdech i wydech stanowią symptomy czynników rozproszenia świadomości]

32. Dla usunięcia ich - ćwiczenie z jedną tattwą

[W celu usunięcia tych przeszkód należy uprawiać ćwiczenia jogiczne z jednym pierwiastkiem rzeczywistości]

33. Przez pielęgnowanie życzliwości, współczucia, zadowolenia, tolerancji dla szczęścia, nieszczęścia, dobra i zła - oczyszczenie świadomości

[Przez pielęgnowanie uczucia życzliwości dla szczęścia, współczucia dla nieszczęścia, zadowolenia z dobra i tolerancji wobec zła ucisza się świadomość]

34. Lub przez wydychanie, wstrzymywanie prany

[Również przez wydychanie lub powściągnięcie prany oczyszcza się lub ucisza świadomość]

35. Lub powstałe przeżycie unieruchamiające umysł

[Także wywołanie przeżycia z subtelnym przedmiotem zmysłowym utrzymującego umysł w stałym stanie ucisza świadomość]

36. Lub beztroskie, jaśniejące

[Również przeżycie beztroski lub świetlistości ucisza świadomość]

37. Lub świadomość pozbawiona pragnień jako przedmiot

[Lub też świadomość mająca za przedmiot siebie samą w stanie wolnym od pragnień osiąga uciszenie]

38. Lub z poznaniem majaku, snu jako podporą

[Również się ucisza świadomość przez odtwarzanie stanu snu z marzeniami sennymi lub stanu głębokiego snu]

39. Lub przez kontemplację zgodnie z upodobaniem

[Lub przez kontemplację czegokolwiek zgodnie z upodobaniem osiąga uciszenie świadomości]

40. Od najmniejszego atomu do największej wielkości jej panowanie

[Panowanie jej (świadomości oczyszczonej) rozciąga się od najmniejszego atomu aż do największego ogromu]

41. Z osłabionymi zjawiskami jak w kamieniu szlachetnym utkwienie w tym, zabarwienie się tym, czy jest to podmiot ujmowania, instrument ujmowania, czy przedmiot ujmowania - popadnięciem

[W świadomości ze zjawiskami zredukowanymi do minimum jak w kamieniu szlachetnym występuje zabarwienie tym, na czym się śwaidomość zatrzyma - czy to będzie podmiot ujmowania, instrument ujmowania czy też przedmiot ujmowania i nazywa się to popadnięciem w stan czegoś]

42. Spośród tych zmieszane z fantazjami słowa, rzeczy i pojęcia - popadnięciem z myśleniem

[Spośród tych popadnięć - zmieszane z fantazją słowa, z fantazją rzeczy i fantazją pojęcia nazywa się popadnięciem w stan czegoś z myśleniem]

43. Po oczyszczeniu z przypomnień, jak gdyby pozbawione swojej natury, ujawniające samą tylko rzecz - bez myślenia

[Po całkowitym oczyszczeniu z przypomnień popadnięcie w stan z myśleniem jak gdyby zostało pozbawione swojej natury; to popadnięcie ujawniające samą tylko rzecz jest to tzw. popadnięcie w stan bez myślenia]

44. Tym samym objaśnia się - z przenikaniem i bez przenikania mające przedmiot subtelny

[W podobny sposób jak wyżej objaśnia się popadnięcie w stan tzw. z przenikaniem i bez przenikania mające przedmiot świadomościowy subtelny]

45. A przedmiotowość subtelna rozciąga się aż do alingi

[A zakres przedmiotowości subtelnej rozciąga się aż do alingi]

46. Te same - skupieniem z zalążkiem

[Te cztery popadnięcia w stan rzeczy stanowią skupienie z zalążkiem]

47. Po udoskonaleniu bez przenikania - czystość atmana

[Po udoskonaleniu się w popadnięciu w stan bez przenikania nastaje cisza atmana]

48. W niej poznanie pełne prawdy

[W tej ciszy atmana jest poznanie wypełnione prawdą]

49. Od poznania prawdy objawionej i rozumowej ma odmienny przedmiot z powodu szczególności rzeczy

[Poznanie prawdy w stanie skupienia ma odmienny przedmiot świadomościowy od poznania prawdy zasłyszanego i wyrozumowanego, ponieważ jego przedmiotem jest rzecz szczególna]

50. Zrodzona z niego sanskara krępuje inne sanskary

[Sanskara pochodząca z tego poznania prawdy w stanie skupienia krępuje inne sanskary]

51. Po powściągnięciu nawet tego, dzięki powściągnięciu wszystkiego - skupienie bez zalążka

[Po powściągnięciu nawet i tego skupienia, dzięki powściągnięciu wszystkiego, nastaje skupienie bez zalążka]

II. O SADHANIE, CZYLI DRODZE DOJŚCIA

1. Asceza, medytacja, skupienie się na Iśwarze - krijajogą

[Asceza, medytacja i skupienie się na Iśwarze składają się na krijajogę]

2. Dla wywołania skupienia i dla osłabienia uciążliwości

[Krijajogę uprawia się dla wywołania skupienia i dla osłabienia uciążliwości]

3. Niewiedza, stan "jestem", pragnienie, awersja, przywiązanie - uciążliwościami

[Niewiedza, świadomość "jestem", pragnienie, awersja i przywiązanie stanowią uciążliwości]

4. Niewiedza - glebą dla pozostałych: uśpionych, osłabionych, wyłączonych, czynnych

[Niewiedza jest glebą dla pozostałych uciążliwości, czy to uśpionych, czy osłabionych, wyłączonych, czy też czynnych]

5. Widzenie w nietrwałym, nieczystym, niewygodnym, bezjaźniowym trwałego, czystego, pomyślnego, jaźni - niewiedzą

[Widzenie w nietrwałym trwałego, w nieczystym - czystego, w niewygodzie - pomyślności, w bezjaźniowym - jaźni stanowi niewiedzę]

6. Pozorna jedność natury mocy widzostwa i widzenia - stanem "jestem"

[Świadomość "jestem" polega na pozornej jedności mocy podmiotu widzenia i mocy aktu widzenia]

7. Pragnienie rodzi się w następstwie przyjemności

[Pragnienie powstaje w wyniku uprzednio doświadczonej przyjemności]

8. Awersja rodzi się w następstwie przykrości

[Awersja powstaje w wyniku uprzednio doświadczonej przykrości]

9. Przywiązanie, płynące przez zabieganie o siebie, utrzymuje się nawet u wiedzącego

[Przywiązanie do życia "płynące" przez lubowanie się w sobie utrzymuje się nawet u mądrego]

10. Te subtelne usuwa się przez powrotną drogę rozwoju

[Te uciążliwości, które są w stanie subtelnym są usuwalne przez powrotną drogę rozwoju świadomości]

11. Ich zjawiska usuwa się kontemplacją

[Uciążliwości w postaci zjawisk świadomościowych są usuwalne za pomocą kontemplacji]

12. Złoże karmana, mające korzeń w uciążliwościach, może dać o sobie znać w obecnym, przyszłym żywocie

[Złoże karmiczne, mające przyczynę w uciążliwościach, może się ujawnić w doświadczeniu w obecnym lub przyszłym wcieleniu]

13. Gdy jest korzeń, to jest jego owocowanie jako wcielenie, okres życia, doznanie

[Gdy istnieje przyczyna złoża karmicznego, to będzie jego skutek w postaci wcielenia, okresu życia i odpowiedniego doznania]

14. One - skutkami przyjemnymi, przykrymi w zależności od zasługi lub przewinienia

[One są skutkami przyjemnymi lub przykrymi, co odpowiednio warunkuje zasługa lub przewinienie]

15. Przez niewygody przemiany, udręki, sanskar i z powodu przeciwstawiania się zjawisk gun - wszystko tylko niewygodą dla rozpoznającego

[Dla rozróżniającego puruszę od sattwy - ponieważ rozwój duchowy jest niewygodą, cierpienie jest niewygodą i sanskary są niewygodą, a to z powodu przeciwstawiania się sobie nawzajem zjawisk gun - wszystko jest tylko niewygodą]

16. Przedmiotem usuwania - niewygoda przyszła

[Przedmiotem usuwania jest niewygoda przyszła]

17. Kontakt widza i przedmiotu widzenia - przyczyną przedmiotu usunięcia

[Przyczyną istnienia przedmiotu usunięcia czyli niewygody przyszłej jest kontakt widza i przedmiotu widzenia]

18. Przedmiot widzenia ma naturę przejrzystości, aktywności i stałości, tworzy naturę elementów i narządów psychicznych, służy dla doznawania i uwalniania

[Przedmiot widzenia ma naturę ujawniania aktywności i stałości, tworzy naturę elementów i narządów psychicznych, służy dla doznawania i uwalniania widza.]

19. Wisiesze, awisiesze, sama tylko linga i alinga są złożone z gun

[Wisiesze, awisiesze, sama tylko linga oraz alinga są złożone z gun]

20. Widz - samym tylko widzostwem; chociaż czysty, patrzy na pratjaję

[Podmiot "widzenia" jest samym tylko "widzostwem" chociaż jest czysty, jest patrzący podług pratjaji]

21. Tylko dla niego istota przedmiotu widzenia

[Tylko dla niego zaistniała istota przedmiotu widzenia]

22. Chociaż zniszczony, gdy ma służenie zakończone, nie zniszczony z powodu wspólności z innymi niż on

[Chociaż przedmiot widzenia mający służenie zakończone w stosunku do jednego puruszy jest zniszczony, to jednak nie jest zniszczony, ponieważ stanowi wspólną podstawę z innymi puruszami niż on]

23. Kontakt - przyczyną ujmowania natury mocy własności i właściciela

[Kontakt widza z przedmiotem widzenia jest przyczyną tego, że ich moce ujmuje się w stosunek właściciela do własności]

24. Jego przyczyną - niewiedza

[Przyczyną tego kontaktu jest niewiedza]

25. Gdy jej nie ma, nie ma kontaktu - usunięcie - to jedyność widzostwa

[Gdy nie ma niewiedzy, to nie ma kontaktu - jest wtedy usunięcie tego, co miało być usunięte, czyli przedmiotu usuwania i oto wtedy ma miejsce kaiwalja podmiotu widzenia]

26. Niezmącone poznanie rozróżniające - środkiem do usunięcia

[Niezachwiane poznanie rozróżniające widza i przedmiot widzenia jest środkiem do usunięcia]

27. Ma on siedmiorakie poznanie prawdy ustopniowane aż do kresu

[U tego, u którego wystąpiło poznanie rozróżniające następuje siedmiorakie poznanie prawdy ustopniowane aż do kresu]

28. Przez wypełnienie członów dodatkowych jogi, gdy zaniknie nieczystość, nastaje światło poznania rozróżniającego

[Dzięki wypełnianiu członów pomocniczych jogi, gdy zniknie nieczystość, nastaje światło poznania aż do poznania rozróżniającego]

29. Jamy, nijamy, asany, pranajama, pratjahara, dharana, dhjana, samadhi - ośmioma członami dodatkowymi

[Zasady moralne, praktyki ascetyczno-moralne, pozycje, powściągnięcie prany, wycofanie, przykucie uwagi, kontemplacja i skupienie stanowią osiem członów dodatkowych jogi]

30. Niekrzywdzenie, prawda, niekradzenie, brahmaczarja, nieposiadanie - jamami

[Na zasady moralne składają się: niekrzywdzenie, umiłowanie prawdy, niekradzenie, brahmaczaria i nieposiadanie]

31. Nie ograniczone kastą, miejscem, czasem, okolicznościami, na wszystkich stopniach - wielkim ślubem

[Zasady moralne winny stać się wielkim ślubem - przestrzeganym niezależnie od miejsca, czasu, okoliczności i na wszystkich stopniach świadomości rozwoju duchowego]

32. Oczyszczanie, zadowolenie, asceza, medytacje, skupienie się na Iśwarze - to nijamy

[Oczyszczanie, zadowolenie, asceza, medytacje i oddanie się Iśwarze stanowią praktyki ascetyczno-mistyczne]

33. Gdy atakują słabości - wytwarzanie przeciwieństwa

[Gdy atakują słabości należy stosować przeciwdziałanie]

34. "Słabości - krzywdzenie itd. czynione, nakłanianie do nich, pochwalanie ich - następstwem żądzy, gniewu, zaślepienia; drobne, średnie, wielkie; bezkresnym ich owocem - cierpienie, niewiedza" - oto stosowne przeciwdziałania

[Stosowanie przeciwdziałania polega na rozmyślaniu, kontemplowaniu, że cierpienie i niewiedza są niekończącym się skutkiem słabości, których naturą jest skłonność do krzywdzenia itd., jeśli są urzeczywistnione, jeśli się nakłania kogoś do ich urzeczywistnienia lub się je pochwala - będących następstwem żądzy, gniewu lub zaślepienia - czy to dotyczą krzywdzenia itd. w małym stopniu, w średnim, czy w wielkim]

35. Po ugruntowaniu się w niekrzywdzeniu w jego obecności ustaje wrogość

[Gdy jogin ugruntuje się w cnocie niekrzywdzenia, w jego obecności ustają wszelkie akty wrogości ze strony innych istot]

36. Po umocnieniu się w prawdzie - zależność czynów i skutków

[Gdy jogin ugruntuje się w prawdzie, od jego woli zależą czyny moralne innych i ich skutki]

37. Po ugruntowaniu się w niekradzeniu zbliżają się wszelkie klejnoty

[Gdy jogin ugruntuje się w cnocie niekradzenia, wszystkie klejnoty zbliżają się do niego]

38. Po ugruntowaniu się w brahmaczarji - osiągnięcie mocy

[Gdy jogin ugruntuje się w cnocie brahmaczarji osiąga moc]

39. Gdy trwa w nieposiadaniu, poznaje intuicyjnie stany wcieleń

[Gdy jogin utrzymuje się w cnocie ubóstwa, poznaje intucyjnie stany swoich żywotów]

40. Przez oczyszczanie - "unikanie" własnego ciała i niełączenie się z innymi

[Dzięki oczyszczaniu jogin ma niechęć do własnego ciała i nie łączy się z ciałami innych]

41. Czystość sattwy, pogoda umysłu, jednolitość, zwycięstwo nad narządami psychicznymi i zdolność widzenia atmana

[Nadto przez oczyszczenie zdobywa się czystość sattwy, pogodę umysłu, jednolitość świadomości, opanowanie narządów psychicznych i zdolność "widzenia" atmana]

42. Przez zadowolenie - osiągnięcie nieprzewyższalnego szczęścia

[Przez ćwiczenie się w zadowoleniu osiąga się niezrównane szczęście]

43. Moc nadludzka nad ciałem i narządami psychicznymi - na skutek zniknięcia nieczystości - dzięki ascezie

[Dzięki ascezie - na skutek zniknięcia nieczystości - osiąga się moc nadludzką nad ciałem i narządami psychicznymi]

44. Przez medytacje - kontakt z dowolnymi bóstwami

[Dzięki medytacjom zdobywa się łączność z dowolnymi bóstwami]

45. Moc nadludzka ze skupienia - dzięki skupieniu się na Iśwarze

[Dzięki skupieniu się Iśwarze osiąga się moc nadludzką wynikłą ze skupienia]

46. Asana - nieruchoma i wygodna

[Pozycja jogiczna winna być nieruchoma i wygodna]

47. Wraz z rozluźnieniem napięcia, połączeniem się z nieskończonym

[Asanie powinno towarzyszyć rozluźnienie napięcia lub połączenie się z Anantą]

48. Dzięki temu nie atakują pary przeciwieństw

[Dzięki temu nie dokuczają praktykującemu pary przeciwieństw]

49. Gdy to jest, przerywanie biegu wdechu i wydechu - pranajamą

[Gdy asana została opanowana, wtedy stosuje się przerywanie wdechu i wydechu, czyli powściągnięcie prany]

50. Ma stany: zewnętrzny, wewnętrzny, stłumiony; ćwiczona miejscem, czasem, liczbą; długotrwała, subtelna

[Powściągnięcie prany ma stany: zewnętrzny, wewnętrzny i stłumiony; ćwiczone jest przy pomocy miejsca, czasu i liczby; powinno być długotrwałe i subtelne]

51. Czwarta - przekraczająca przedmiot zewnętrznego i wewnętrznego

[Czwarta pranajama przekracza przedmiot świadomościowy, który występuje przy zewnętrznym i wewnętrznym stanie pranajamy]

52. Przez to znika zasłona przejrzystości

[Dzięki tym pranajamom znika zasłona przejrzystości]

53. I zdolność umysłu do dharan

[Dzięki pranajamie osiąga się też zdolność umysłu do dharan]

54. Gdy narządy psychiczne po oddzieleniu się od swoich przedmiotów niejako naśladują właściwą naturę świadomości - to pratjahara [Gdy narządy psychiczne oddzielają się od swoich przedmiotów, wtedy niejako naśladują właściwą naturę świadomości i to nazywa się wycofaniem]

55. Przez to najwyższe opanowanie narządów psychicznych

[Dzięki wycofaniu osiąga się najwyższe opanowanie narządów psychicznych]

III. O WIBHUTI, CZYLI JOGICZNYCH MOCACH

1. Związanie świadomości z miejscem - dharaną

[Związanie zjawiska świadomości z miejscem jest to przykucie uwagi]

2. W tym jednostajność pratjaji - dhjaną

[Gdy w tym miejscu przykucia uwagi zachodzi jednostajność pratjaji, to jest kontemplacja]

3. Ta sama mająca jaśnienie samej tylko rzeczy, jak gdyby pozbawiona swojej natury - samadhi

[Ta sama kontemplacja gdy ma zjawienie się samej tylko rzeczy - jak gdyby pozbawiona swojej natury - jest skupieniem]

4. Trójka w jednym - sanjamą

[Gdy te trzy stany: przykucie uwagi, kontemplacja i skupienie zostaną skupione w jednym przedmiocie świadomościowym, to mamy sanjamę]

5. Przez opanowanie jej światło poznania prawdy

[Gdy się opanuje sanjamę, nastaje światło poznania prawdy]

6. Zastosowanie jej na stopniach

[Sanjamę stosuje się odpowiednio na coraz wyższych stopniach świadomości, lub jogi]

7. Trójka - wewnętrznym członem dodatkowym w porównaniu z poprzednimi

[Ta trójka - przykucie uwagi, kontemplacja i skupienie w przeciwieństwie do pięciu poprzednich członów dodatkowych, które były pośrednie stanowi bezpośredni człon dodatkowy]

8. Nawet ona - zewnętrznym członem dodatkowym dla bez zalążka

[Nawet ta trójka środków - która jest bezpośrednim członem dodatkowym dla jogi z zalążkiem, czyli dla skupienia z uświadomieniem - stanowi pośredni człon dodatkowy dla jogi bez zalążka. Dlaczego? Ponieważ joga bez zalążka występuje, gdy nie ma tej trójki]

9. Pokonanie i powstanie sanskar wyłaniania i powściągnięcia - przemianą powściągnięcia inherentną świadomości w momencie powściągnięcia

[Pokonanie sanskary wyłaniania i powstanie sanskary powściągnięcia jest przemianą powściągnięcia inherentną świadomości w momencie powściągnięcia]

10. Jej potok wyciszony od sanskary

[Świadomość ma potok wyciszony z powodu sanskary]

11. Zanik i powstanie stanu wszechsłużenia i jednolitości - przemianą skupienia świadomości

[Zanik stanu wszechsłużenia i powstanie jednolitości - to przemiana skupienia świadomości]

12. W nim zaś jednakowa pratjaja uciszona i powstała - przemianą jednolitości świadomości

[Z kolei w tym skupieniu pratjaja uciszona i pratjaja powstała są jednakowe - jest to przemiana jednolitości świadomości]

13. Przez to objaśnia się przemianę cech, oznak czasowych i stanów w elementach i narządach psychicznych

[W ten sposób objaśnia się przemianę cech, oznak czasowych i stanów również w elementach i narządach psychicznych]

14. Wyciszonym, powstałym i nieokreślonym cechom towarzyszy posiadacz cech

[Cechom zarówno zanikłym, jak i zjawionym i nieokreślonym inherentny jest posiadacz cech]

15. Odmienność następstw - przyczyną odmienności przemian

[Odmienność następstw przyczyną odmienności przemian]

16. Sanjamą na trójce przemian - poznanie przeszłości i przyszłości

[Przez sanjamę na trójce przemian poznaje się przeszłość i przyszłość]

17. Zmieszanie słowa, znaczenia i pratjaji przez [błędne] utożsamianie jednych z drugimi; przez sanjamę na rozdzieleniu tego - poznanie mowy wszelkich istot

[W zwykłym poznaniu występuje zmieszanie słowa, znaczenia i pratjaji na skutek błędnego utożsamiania jednych z drugimi. Przez sanjamę na rozdzieleniu ich osiąga się poznanie mowy wszelkich istot]

18. Przez unaocznienie sanskary - poznanie poprzednich wcieleń

[Przez sanjamę na sanskarze, dzięki jej unaocznieniu poznaje się swoje poprzednie wcielenia]

19. Pratjaji - poznanie cudzej świadomości

[Przez pratjaję na pratjaji dzięki jej unaocznieniu poznaje się cudzą świadomość]

20. A nie z podporą, bo nie ma ono występowania przedmiotu

[Ale to poznanie cudzej świadomości nie jest wraz z podporą świadomościową, ponieważ nie występuje w nim przedmiot cudzej śwaidomości]

21. Przez sanjamę na postaci ciała, po stłumieniu jego mocy jako przedmiotu ujmowania, po oddzieleniu ujawniania dla oka - zniknięcie

[Dzięki sanjamie na barwokształcie ciała, gdy stłumi się jego moc jako przedmiotu ujmowania oddzieli się ujawnianie barwokształtu ciała od narządu widzenia - następuje niewidzialność ciała]

22. Karman natychmiastowy i powolny; przez sanjamę na nim - poznanie kresu życia, lub z omenów

[Karman jest natychmiastowy i powolny; przez sanjamę na nim poznaje się kres życia; lub z omenów śmierci]

23. Na życzliwości itp. - potęgi

[Przez sanjamę na uczuciu życzliwości itp. osiąga się potęgi tych uczuć]

24. Na siłach - siły słonia - itd.

[Przez sanjamy na rozmaitych siłach osiąga się odpowiednie siły, jak siłę słonia i inne]

25. Przez skierowanie światła przejawu - poznanie subtelnego, ukrytego, oddalonego

[Dzięki skierowaniu światła przejawu umysłu na rzecz subtelną, ukrytą lub oddaloną - osiąga jogin poznanie odpowiednio rzeczy subtelnej, ukrytej innymi rzeczami lub oddalonej w przestrzeni lub czasie]

26. Poznanie wszechświata przez sanjamę na słońcu

[Przez sanjamę na "słońcu" jogin uzyskuje bezpośrednie poznanie wszechświata]

27. Na księżycu - poznanie ładu gwiazd

[Dzięki sanjamie na "księżycu" jogin zdobywa poznanie ładu gwiazd]

28. Na gwieździe polarnej - poznanie ich ruchu

[Dzięki sanjamie na Gwieździe Polarnej jogin uzyskuje poznanie ruchu gwiazd]

29. Na ośrodku pępkowym - poznanie ładu ciała

[Przez sanjamę na ośrodku pępkowym jogin uzyskuje bezpośrednie poznanie ładu ciała]

30. Na studzience gardła - ustanie głodu i pragnienia

[Przez sanjamę na studzience gardła następuje zanik głodu i pragnienia]

31. Na nadi żółwiej - stałość

[Przez sanjamę na tubie żółwiej osiąga się stałość świadomości]

32. Na świetle głowy - widzenie siddhów

[Przez sanjamę na świetle nad głową uzyskuje się widzenie siddhów]

33. Lub od przejaśnienia - wszystko

[Lub dzięki przejaśnieniu jogin poznaje bezpośrednio wszystko]

34. Na sercu - wgląd w świadomość

[Przez sanjamę na "sercu" osiąga się wgląd w świadomość]

35. Sattwy i puruszy absolutnie niezmieszanych wspólna pratjaja - doznaniem, bo służy komuś drugiemu; przez sanjamę służąca sobie poznanie puruszy

[Gdy w świadomości występuje niezróżnicowanie pratjaji sattwy i puruszy, które naprawdę są absolutnie niezmieszane to mamy doznanie, z tej racji, że służy komuś drugiemu; przez sanjamę służącą sobie samemu osiąga się poznanie puruszy]

36. Stąd rodzą się: przejaśnienie, słyszenie, czucie, widzenie, smakowanie i powonienie

[Od tej sanjamy służącej sobie samemu pochodzą: przejaśnienie, boskie słyszenie, boskie czucie, boskie widzenie, boskie smakowanie, boskie powonienie]

37. One w skupieniu - szkodliwym dodatkiem, w wyłonieniu - mocami

[Te zdolności, jak przejaśnienie i pozostałe w stanie skupienia na puruszy są szkodliwym dodatkiem, natomiast gdy świadomość jest w stanie wyłonienia - są mocami jogicznymi]

38. Przez rozluźnienie przyczyny związania i doświadczenie przejścia - wejście świadomości w inne ciało

[Dzięki rozluźnieniu przyczyny związania świadomości z ciałem i doświadczeniu przejścia świadomości z ciała i ewentualnie z powrotem do ciała, jogin może dokonać wejścia swoją świadomością w inne ciało]

39. Od pokonania udany - nieprzyleganie do wody, błota, kolców itp. oraz wyjście

[Dzięki opanowaniu udany osiąga się nieprzyleganie ciała do wody, błota, kolców itp. oraz jest swobodne wyjście w czasie śmierci]

40. Od pokonania samany - ogień

[Dzięki opanowaniu samany osiąga się promienność ciała]

41. Przez sanjamę na związku przestrzeni z narządem słuchu - boska władza słyszenia

[Dzięki sanjamie na związku przestrzeni z narządem psychicznym słyszenia jogin osiąga boską władzę słyszenia]

42. Przez sanjamę na związku ciała i przestrzeni i przez popadnięcie w stan lekki jak bawełna - poruszanie się w przestrzeni

[Dzięki sanjamie na związku ciała z przestrzenią i przez popadnięcie w stan takiej lekkości jak bawełny jogin osiąga zdolność poruszania się w przestrzeni]

43. Zjawisko sztuczne na zewnątrz - wielka bezcielesność; od niej - zanik przysłony przejrzystości

[Gdy zjawisko umysłu jest niesztuczne i skierowane na zewnątrz umysłu, to mamy wielką bezcielesność; dzięki niej następuje zanik przysłony przejrzystości]

44. Przez sanjamę na grubym, właściwej naturze, subtelnym, inherencji i celowości - pokonanie żywiołów

[Przez sanjamę na grubej postaci żywiołów, na ich właściwej naturze, na ich subtelnej naturze, czyli ich przyczynie, na inherentnych im gunach i na celowości jogin osiąga zwycięstwo nad żywiołami]

45. Stąd pojawienie się atomizacji itd., doskonałość ciała i nieprzeszkadzanie ich cech

[W rezultacie tego zwyciężenia żywiołów pojawia się osiem mocy jogicznych, doskonałość ciała i nie przeszkadzają ich cechy]

46. Uroda, wdzięk, siła, diamentowa zwartość - doskonałością ciała

[Doskonałość ciała polega na tym, że posiada ono urodę, wdzięk, siłę i diamentową zwartość]

47. Przez sanjamę na ujmowaniu, właściwej naturze, stanie "jestem", inherencji i celowości - pokonanie narządów psychicznych

[Przez sanjamę na akcie ujmowania ze strony narządów psychicznych, na ich właściwej naturze, na świadomości "jestem", na inherentnych im gunach i na celowości ich dla puruszy jogin osiąga zwycięstwo nad narządami psychicznymi]

48. Stąd - szybkość umysłu, stan bez narządów i pokonanie pradhany

[Dzięki temu zwycięstwu nad narządami psychicznymi jogin osiąga zdolność przenoszenia się z ciałem z szybkością umysłu, stan bez narządów fizycznych i pokonanie pradhany]

49. Samo tylko rozpoznanie odmienności puruszy i sattwy ma zwierzchnictwo nad wszystkimi stanami i podmiotowość wszechpoznania

[Samo tylko rozpoznanie odmienności puruszy od sattwy ma zwierzchnictwo nad wszystkimi stanami istnienia i stan podmiotu wsszechpoznającego]

50. Przez nielgnięcie nawet do tego, po zaniku zalążka błędu - kaiwalja

[Dzięki nielgnięciu do tego stanu z poprzedniej sutry, gdy zanikną zalążki błędu nastaje kaiwalja]

51. Przy zapraszaniu przez wzniosłych - nietworzenie lgnięcia i pychy z obawy nie życzonego sobie ponownego przylgnięcia

[Gdy kuszą bogowie zajmujący wysoką pozycję to nie należy poddawać się ani pożądaniu, ani popadać w pychę, aby ponownie nie nastąpiło niepożądane przylgnięcie do świata]

52. Przez sanjamę na momencie i jego następstwie - poznanie zrodzone z rozróżniania

[Poprzez sanjamę na momencie i jego następstwie czasowym następuje poznanie zrodzone z rozróżniania puruszy od gun]

53. Od tego - postrzeganie ekwiwalencji, dzięki nieograniczeniu odmienności rodzajem, oznaką i miejscem

[Od tego poznania zrodzonego z rozróżniania, pojawia się u jogina bezpośrednie poznanie dwu ekwiwalencji magicznych, ponieważ odmienność dwu rzeczy nie ogranicza się do określenia różnicy rodzaju, cech charakterystycznych i miejsca]

54. To poznanie zrodzone z rozróżniania - wyzwalające, ma wszechprzedmiot, ma przedmiot na wszelki sposób i jednocześnie

[To poznanie zrodzone z rozróżniania jest wyzwalające, ma wszelki przedmiot, ma przedmiot na wszelki sposób poznany i jest jednoczesne]

55. Gdy jednakowość czystości sattwy i puruszy - to jedyność

[Gdy sattwa osiągnie taką samą czystość co purusza, to następuje kaiwalja]

IV. O KAJWALII, CZYLI ABSOLUTNEJ WOLNOŚCI (JEDYNOŚCI)

1. Moce powstałe przez urodzenie się, leki, zaklęcia, ascezę i skupienie

[Nadludzkie moce powstają przez wcielenie się, przy pomocy cudownych leków, za pomocą zaklęć czarodziejskich, przez ascezę i w wyniku skupienia]

2. Przemiana w inny rodzaj - przez wylew pierwiastków twórczych

[Ewolucja duchowa w inny rodzaj istot zachodzi na skutek wylewu pierwiastków twórczych]

3. Przyczyna wywoławcza - nie poruszająca pierwiastki twórcze, ale od niej przerwanie przeszkody, jak rolnik

[Przyczyna wywoławcza nie jest przyczyną bezpośrednio poruszającą pierwiastki twórcze, ale dzięki niej następuje przerwanie przegrody, jak w wypadku rolnika]

4. Świadomości wytworzone z samej tylko świadomości "jestem"

[Świadomości wytworzone pochodzą z samej tylko świadomości "jestem"]

5. Przy zróżnicowaniu przejawu jedna świadomość porusza liczne

[Ponieważ jest zróżnicowanie przejawu tych licznych świadomości, to wyjaśnia się je w ten sposób, że jogin wytwarza jedną świadomość, która porusza liczne świadomości]

6. Spośród nich złożona z kontemplacji - bez złoża

[Spośród tych świadomości wytworzonych różnego rodzaju mocami nadludzkimi tylko ta świadomość, która pochodzi z kontemplacji nie ma złoża karmicznego]

7. Karman jogina - ani jasny, ani ciemny, trojaki - innych

[U jogina karman nie jest ani jasny, ani ciemny, natomiast u pozostałych istot jest on trojaki]

8. Od niego - przejaw wasan takich, które odpowiadają jego owocowaniu

[Od tego trojakiego karmana zachodzi przejaw takich wasan, które odpowiadają owocowaniu danego karmana]

9. Chociaż poprzedzielanych rodzajem wcieleń, miejscem i czasem - bezpośrednie następstwo przypomnień i sanskar z powodu jednorodności

[Zachodzi bezpośrednie następstwo przypomnień i sanskar - chociaż są poprzedzielane rodzajem wcieleń, miejscem i czasem - ponieważ mają jednakową naturę]

10. A ich bezpoczątkowość - z powodu wieczności pragnienia

[A te wasany nie mają początku z powodu wieczności pragnienia]

11. Z powodu łącznego wyznaczania przez przyczynę, skutek, złożę i podporę świadomościową, gdy tych brak - brak ich [Ponieważ przyczyna, skutek, magazyn i podpora świadomościowa łącznie wyznaczają wszelkie wasany, to gdy tych wymienionych nie ma, to nie ma też ich] 12. Przeszłe i przyszłe z własnej natury jest - z powodu różnicy form czasowych i cech [To, co jest przeszłe i to, co jest przyszłe istnieje rzeczywiście, a może się zdawać komuś, że nie istnieje z powodu zróżnicowania cech formami czasowymi] 13. Te zjawione i subtelne mają naturę gun [Te omówione wyżej cechy o trzech formach czasu, zarówno zjawione jak i subtelne mają naturę gun] 14. Od pojedynczości (jedności) przemiany - realność rzeczy(wistości) [Dzięki jedności przemiany rzeczywistość przedmiotowa istnieje realnie] 15. Z powodu zróżnicowania świadomości przy tożsamości rzeczy, drogi tych dwu - oddzielnie [Ponieważ świadomości są zróżnicowane, podczas gdy rzeczywistość przedmiotowa jest tożsama, dziedziny tych dwu są oddzielne] 16. A rzecz nie jest zależna od pojedynczej świadomości, bo nie byłaby dla niej źródłem poznania; wtedy co by to było? [Nieprawda, że rzeczywistość przedmiotowa jest zależna od pojedynczej świadomości, ponieważ nie byłaby taka rzeczywistość źródłem poznania prawdziwego dla niej; tedy co by to miało być?] 17. Zależnie od zabarwienia się nią świadomości - rzecz poznawana, lub nie poznawana [Zależnie od tego, czy świadomość zabarwi się tą rzeczywistością czy nie, rzeczywistość przedmiotowa jest poznawana lub nie poznawana] 18. Zawsze są poznawane zjawiska świadomości - z powodu nieprzemienialności puruszy, ich pana [Zjawiska świadomości zawsze są poznawane, ponieważ nie ulega przemianie ich pan - purusza] 19. Nie jest ona samoświetlna z powodu bycia przedmiotem widzenia [Ona nie jest samoświetlna, ponieważ jest przedmiotem "widzenia"] 20. A nieujmowanie obu w jednej chwili [A nie ma ujmowania jednocześnie obu] 21. Jako przedmiot widzenia innej świadomości - nadmierne związanie intuicyjnej świadomości z intuicyjną świadomością i pomieszanie przypomnień [Gdyby świadomość była przedmiotem "widzenia" dla innej świadomości, to byłby niekończący się łańcuch powiązań intuicyjnej świadomości z dalszymi intuicyjnymi świadomościami oraz pomieszanie przypomnień] 22. Od podmiotu uświadomienia, nie ulegającego zmieszaniu - po popadnięciu w jego postać - doznanie swojej intuicyjnej świadomości [Od pryncypium podmiotu świadomości, które nie ulega zmieszaniu - gdy intuicyjna świadomość popadnie w jego postać - pochodzi uświadomienie własnej intuicyjnej świadomości] 23. Świadomość zabarwiona widzem i przedmiotem widzenia ma wszechrzecz [Świadomość gdy jest zabarwiona podmiotem widzenia i przedmiotem widzenia, to mówi się o niej, że ma wszelką rzecz] 24. Chociaż ona pstrokata od niezliczonych wasan, służy dla innego - z powodu tworzenia kombinacji [Chociaż ona jest pstrokata od niezliczonych wasan, to jednak służy komuś innemu, ponieważ stanowi kombinację] 25. U widzącego szczególnego - ustanie wytwarzania stanu atmana [U widzącego puruszę szczególnego ustaje wytwarzanie stanu świadomościowego atmana] 26. Wtedy świadomość, skłonna do rozróżniania, przybliża kajwalię [Wtedy, gdy ustanie wytwarzanie stanu świadomości siebie samego świadomość skłonna do rozróżniania, przybliża kajwalię] 27. W szczelinach tego - inne pratjaje, z sanskar [W szczelinach tego rozpoznania pojawiają się inne pratjaje, pochodzące z sanskar] 28. Porzucenie ich - mówiło się - jako uciążliwości [Następuje usunięcie tych pratjaj, o których się mówiło, że są uciążliwościami] 29. U obojętnego nawet wobec "wielkiej kontemplacji" od rozpoznania rozróżniającego w najwyższym stopniu - skupienie "spłukiwacz cech" [U tego, który jest obojętny nawet w stosunku do "wielkiej kontemplacji", dzięki rozpoznaniu rozróżniającemu w najwyższym stopniu, nastaje skupienie zwane "spłukiwaniem cech"] 30. Od niego - zanik uciążliwości i karmana [Od tego skupienia osiąga się zanik uciążliwości i karmana] 31. Wtedy, od wieczności poznania pozbawionego wszelkiej przysłony i zamącenia, ma przedmiot poznania nikły [Wtedy, gdy zanikną uciążliwości i karman, dzięki wieczności poznania wolnego od wszelkiej przysłony i skazy, przedmiot poznania staje się nikły] 32. Potem - zakończenie następstwa przemian gun, mających służenie zakończone [Potem nastaje kres następstwa przemian gun, które wypełniły swój cel] 33. Następstwo, zasadzające się na momentach, jest ujmowalne aż do kresu przemian [Następstwo czasowe, które zasadza się na momentach, jest ujmowalne aż do kresu przemian] 34. Przeciwrozwój gun, pustych dla puruszy - to jedyność, lub moc podmiotu świadomości utrzymująca się w swojej naturze [Gdy nastąpi przeciwstworzenie gun, pustych dla puruszy - to jest kajwalia lub inaczej ujmując gdy moc podmiotu świadomości utrzymuje się w swojej naturze]

Źródło: Leon Cyboran "Klasyczna joga indyjska" PWN, Warszawa 1986