Hathor: Różnice pomiędzy wersjami

Z Himalaya-Wiki
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 49: Linia 49:


==Sistrum==
==Sistrum==
[[Image:Hathor sistrum.jpg|thumb|Sistrum]]
Muzyczny instrument z antycznego Egiptu, dobrze był znany starożytnym Grekom. Składał się z wygiętego na kształt liry metalowego pasa, przez który pomiędzy metalowymi bokami pasa przeciągnięte były metalowe pręciki luźno osadzone, przy potrząsaniu wydawały dźwięki. Czasami dodatkowo wkładano na pręciki metalowe krążki, aby wzmocnić dźwięk. Sistrum do tej pory można spotkać podczas rytuałów w etiopskich kościołach. Sistrum jeszcze w XIX było instrumentem w wielkich orkiestrach. Sistrum było jednak najmocniej utożsamiane z egipską boginią Bast (Ubastl), później Bastet, występowała jako bogini słońca i wojny. Bast była podobna do lwicy, a Bastet przypominała kota. Bast znana była ze swoich ceremonii z sistrum, które trzymała często w swoich rękach. Jej rytuały związane były z fazami księżyca. Bast jest połączona z boginią matką - kobietą posiadającą dużo dzieci. Charakteryzowały ją dwie strony osobowości:  
Muzyczny instrument z antycznego Egiptu, dobrze był znany starożytnym Grekom. Składał się z wygiętego na kształt liry metalowego pasa, przez który pomiędzy metalowymi bokami pasa przeciągnięte były metalowe pręciki luźno osadzone, przy potrząsaniu wydawały dźwięki. Czasami dodatkowo wkładano na pręciki metalowe krążki, aby wzmocnić dźwięk. Sistrum do tej pory można spotkać podczas rytuałów w etiopskich kościołach. Sistrum jeszcze w XIX było instrumentem w wielkich orkiestrach. Sistrum było jednak najmocniej utożsamiane z egipską boginią Bast (Ubastl), później Bastet, występowała jako bogini słońca i wojny. Bast była podobna do lwicy, a Bastet przypominała kota. Bast znana była ze swoich ceremonii z sistrum, które trzymała często w swoich rękach. Jej rytuały związane były z fazami księżyca. Bast jest połączona z boginią matką - kobietą posiadającą dużo dzieci. Charakteryzowały ją dwie strony osobowości:  



Wersja z 13:45, 24 mar 2020

Hathor (egip. - Het-heret, Het-Heru) - Egipska Bogini Magii z Syriusza i Plejad. Bogini nieba, uosobienie Wielkiej Macierzy, a także patronka nekropolii tebańskiej, Oko Ra.

Egipska Bogini Białej Magii z Syriusza i Plejad

Hathor to magiczna bogini występująca pod postacią świętej krowy lub kobiety z krowimi rogami na głowie, między którymi był umieszczony dysk słoneczny, należy do najbardziej skomplikowanych postaci egipskiego panteonu. Imię Hathor znaczy Dom Horusa, Hora, a sama bogini kojarzona jest z najwyższym poziomem praktykowania Magii, macierzyństwem i macierzyńską miłością. W Dendera głównym ośrodku jej kultu, uważana była za małżonkę Horusa z Edfu, choć w heliopolitańskiej kosmogonii wyparła ją z tej pozycji Izyda. W Tebach Hathor spełniała rolę bogini zmarłych, w innych miejscowościach uchodziła za boginię matczynej miłości i sakralnego tańca świątynnego. W III nomie górno egipskim była boginią palm, w Memfis Panią Sykomory. W całym Egipcie istniały liczne miejsca jej kultu, zwłaszcza, że później identyfikowana była z Izydą (Isis), jak Tefnut z Sachmet. Hathor stanowi personifikację oka słonecznego, jest Panią Synaju oraz egipską Królową Białej Magii. Ważnym dniem kultowym Bogini Hathor jest środa, a święta wypadają w miesiącach wrzesień, październik i listopad. Kolor świec w rytuałach do bogini Hathor to jasny błękit.

Hathor to wymowa po grecku, egipska transliteracja imienia to Hwt-Hr. Jej imię oznacza Dom Niebios (Het-Hert) lub Dom Horusa (Het-Heru), a inne imię to Athyr. Hathor to jedna z najstarszych znanych bogiń egipskiego panteonu, a tym samym najbardziej skomplikowanych. Jest to postać wybitnie synkretyczna, splatająca się z wieloma innymi boginiami, które stawały się jej aspektami, aby następnie w późnym okresie rozdzielić się na siedem Hathor, pozbawionych już cech indywidualnych. Żeby zrozumieć, jak to jest możliwe, trzeba wziąć pod uwagę, że kult bogów egipskich trwał nieprzerwanie przez tysiąclecia, a religia starożytnego Egiptu nigdy nie była jednolita i konsekwentna. Każda świątynia była całkowicie samowystarczalna i niezależna pod względem ekonomicznym, politycznym, a także do pewnego stopnia teologicznym. Niewiarygodne dla dzisiejszego człowieka sprzeczności w egipskiej mitologii wynikają z faktu, że na przestrzeni wieków w Egipcie istniała niezliczona ilość kultów lokalnych i ludowych; istniały więc rozmaite wersje mitów, legend i wierzeń. Ważniejsze ośrodki religijne tworzyły własne doktryny teologiczne, oczywiście również od siebie niezależne. Do takich ośrodków należały Memfis, Heliopolis, Hermopolis i Teby. Można więc tylko mówić o wierzeniach starożytnych Egipcjan według konkretnego systemu: heliopolitańskiego, memfickiego, etc.

Bogini Hathor pierwotnie stanowiła personifikację pałacu faraona zwanego Domem Niebios lub Domem Horusa, stąd jej imię Hwt-Hr; podobnie Izyda była personifikacją tronu faraona. Z czasem stała się bóstwem miłości, radości, uciech, muzyki i tańca, a także opiekunką kobiet. Hathor nosi przydomki "Oka Horusa", "Złotej Bogini", "Bogini Niebios", "Pani Czerwonej Góry" i "Turkusowej Pani". Grecy identyfikowali ją z Afrodytą, a Rzymianie z Wenus. Hathor czczona była od najdawniejszych czasów jako niebiańska krowa, jej główna świątynia znajdowała się w Denderze (Ta-Netjer), w Górnym Egipcie, gdzie znajdowała się wyrocznia, która prorokowała ze snów. Stąd jej kult rozprzestrzenił się na cały Egipt, a objaśnianie snów w magii opiera się na łączności maga z boginią Hathor. Boginię Magii, Hathor, przedstawiano początkowo pod postacią krowy, później jako kobietę z głową krowy i dyskiem słonecznym pomiędzy rogami. W ostatnim okresie jako kobietę z krowimi uszami, rogami i dyskiem słonecznym, a te atrybuty przejęła od niej Izyda jako bogini tronu faraona, władcy ludu pochodzącego z Syriusza.

Bogini Hathor występuje także jako protektorka żon faraona, świętych kobiet praktykujących wyższą magię syriuszową, białą magię. Święta bogini Hathor obchodzono: 7 sierpnia, 17 września i 2 listopada. Atrybutami bogini Hathor było: lustro, menat (rytualny naszyjnik i talizman) i sistrum, które zawsze należy posiadać na ołtarzyku magicznym poświęconym tej bogini. W świątyni Nefertari, w Abu Simbel i w "Księdze Umarłych" Hathor jest opisana jako siedem niebiańskich krów, stąd powstał kult siedmiu Hathot czczonych w Tebach, Heliopolis, Afrodytopolis, na Synaju, w Memfis, Herakleopolis i Keset. W tej postaci bogini decydowała o przeznaczeniu nowo narodzonych dzieci. W Tebach Hathor była czczona jako bogini zmarłych, których zapraszała do nowego życia, do odrodzenia w nowym ciele. Na Półwyspie Synajskim przy kopalniach miedzi i turkusu znajduje się świątynia, w której czczono ją jako patronkę kopalń. Kult Hathor wykroczył także poza granice Egiptu, czczono ją w Byblos pod imieniem "Nauczycielki Byblos", gdzie miała swoją świątynię. Jej osobowość była przedstawiona w dwóch postaciach: dobrej Hathor i złej Sechmet. Często była utożsamiana z innymi boginiami-matkami, np. Izydą, Nut, czy Tefnut.

Według doktryny heliopolitańskiej, Hathor była boginią kosmiczną, małżonką Ra i stworzycielką światła, identyfikowaną z niebiańską krową, która wyniosła słońce-Ra na nieboskłon, a także z samym niebem - Nut. Jest także matką bliźniaczych bóstw Szu i Tefnut, powietrza i niebiańskiej wilgoci. Pod względem astronomicznym łączono ją z gwiazdą nazwaną po grecku Sotis, czyli Syriuszem, która wschodziła razem ze Słońcem pierwszego dnia egipskiego Nowego Roku. Ta sama gwiazda w późniejszym okresie przypisywana była bogini Izydzie. Córkę Ra przedstawiano także jako oko słoneczne iret (w odróżnieniu od oka księżycowego wadżet). W upalnym Egipcie oko Słońca w sposób naturalny stało się symbolem niszczycielskiej siły, oślepiającego światła, ognia, gniewu i niekontrolowanej furii - Wielkiej Bogini w swym przerażającym aspekcie. Na spalonej słońcem pustyni postrach siał także lew i kobra; one również były symbolami Hathor jako bogini-niszczycielki. Bogini Hathor towarzyszą piękne ogrody pełne leczniczych oraz magicznych ziół, a także winnice z czerwonymi winogronami, sok z których składano w czystej ofierze tej Bogini.

Według "Mitu o wygubieniu ludzkości" król świata Ra dowiedział się o buncie, jaki zamierzali wzniecić przeciwko niemu ludzie. Wysłał więc swoje Oko, Hathor, aby rozprawiła się z niewdzięcznymi śmiertelnikami. Bogini w postaci lwicy (w tym aspekcie utożsamiana z Sachmet czy Sekhmet) rzuciła się na demonicznych ludzi, dokonując straszliwego spustoszenia. Rzeź była tak potworna, że Ra ulitował się nad resztkami demonicznego rodu ludzkiego i nakazał krwiożerczej bogini zaprzestać masakry. Hathor nigdy jednak nie była posłuszną córką i nie miała zamiaru usłuchać polecenia. Za bardzo rozsmakowała się w krwi demonów i demonicznych czy upadłych ludzi. Ra kazał więc wycisnąć sok z owoców z Elefantyny, zabarwić nim na czerwono piwo, a następnie wylać je na pola, gdzie poprzednio Hathor-Sachmet zabijała ludzi. Groźna bogini wychłeptała je chciwie, sądząc, że to krew. Kompletnie pijana zapomniała o swoim zamierzeniu, przekonana, że już wymordowała całą zepsutą ludzkość.

Spotulniała Sachmet czy Sekhmet utożsamiana jest z boginią już nie o głowie lwa, lecz kota - Bast lub Bastet. W innym micie Oko Słoneczne zostało wysłane, aby przyprowadzić z powrotem do Boga Ra bóstwa Szu i Tefnut. Kiedy wróciło, stwierdziło, że jego miejsce zastąpiło już inne oko. Jak można się domyśleć, zazdrosne Oko-Hathor wpadło we wściekłość. Ponieważ gniewu Oka nie można już było nigdy w pełni uciszyć, Ra zamienił je w czujną kobrę i umieścił na swym czole, aby strzegła go przed wrogami. Kiedy wchodził na pokład swej barki, Hathor szła z nim i zajmowała miejsce na jego koronie jako królewska kobra - ureusz.

W mitologii egipskiej Hesat, także wymawiana jako Hesahet, and Hesaret jest niebiańską krową matką, manifestacją Hathor w ziemskiej postaci zwykłej krowy. Podobnie jak Hathor jest Hesmet małżonką Boga Słońca o imieniu Ra. Mleko jest napojem Hesat stosowanym liturgicznie, gdyż jest ona bardziej ziemską manifestacją niebiańskiej matki krowy. Hesat malowana jest jako niebiańska biała krowa z dużą ilością siana na rogach oraz mlekiem tryskającym z wymion. W tej ziemskiej formie uważana jest za matkę Anubisa, bóstwa śmierci, chociaż sama jest dawczynią i karmicielką życia, które Anubis zabiera. W mitologii egipskiej Nebethetepet jest manifestacją Hathor w Heliopolis, gdzie jest stowarzyszona ze słonecznym bóstwem Atumem Ra, symbolem zachodu Słońca. Imię Nebethetepet oznacza "Nauczycielka Ofiary" lub "Władczyni Ofiary".

W "Micie o Oku Słonecznym" to Hathor, występująca w tym tekście pod imieniem Tefnut, ucieka obrażona od ojca, przyjmując postać nubijskiej kotki. Sprowadzić ją ma bóg mądrości Thot pod postacią pawiana. Hathor postanawia nastraszyć Thota i "Przybrała swą wspaniałą postać wściekłej lwicy [...] zjeżyła grzywę. Sierść jej zapłonęła. Grzbiet napłyną krwią, pysk zajaśniał jak słońce, oczy rozbłysnęły ogniem, spojrzenie rozpaliło się buchając płomieniami jak słońce. Lśniła nim cała." (Tekst zaczerpnięty z Mitologii starożytnego Egiptu" J. Lipińskiej i M. Marciniaka, tłum. M. Marciniak.) Kiedy pawian ujrzał jej moc, skurczył się i stał się podobny do żaby. Był jednak tak mądry i wymowny, że udobruchał rozwścieczoną lwicę. Hathor/Tefnut wróciła z nim do Egiptu już jako radosna kotka.

Hathor w swym łagodnym aspekcie była boginią miłości i płodności, tańca, muzyki oraz zabawy. Centrum jej kultu znajdowało się w Denderze, gdzie czczono ją jako opiekunkę kobiet, zwłaszcza ciężarnych, i małżonkę Horusa. Boginię tę przedstawiano w postaci kobiety z lirowato wygiętymi krowimi rogami rogami na głowie, między którymi znajduje się tarcza słoneczna; kobiety z głową krowy lub tylko krowy z obrożą menat na szyi, często wśród papirusów, które są jednym z jej atrybutów. Najczęstszym jednak atrybutem Hathor (a także "spokrewnionej" z nią przez Sachmet Bastet) jest sistrum, instrument muzyczny przypominający grzechotkę. W Tebach uważano ją za boginię zmarłych, której zadaniem było dostarczanie im pożywienia i napoju. Nazywana była Panią Amentet - Świata Zmarłych; na jej czole widniał hieroglif oznaczający "zachód" - ament. W egipskich tradycjach poświęcony jej był trzeci miesiąc kalendarza używanego w dawnym Egipcie, który Grecy nazywali miesiącem Hethara. Hathor nazywana jest tytułami takimi jak "Królowa Gwiazd", "Właścicielka Gwiazd" czy "Suwerenka Gwiazd", co pokazuje na bliskie związki bogini z astronomią i astrologią oraz wiedzą o gwiazdach i wszechświecie. Hucznie celebrowano Dzień Narodzin Hathor czyli pierwszy dzień egipskiego Nowego Roku, wyznaczanego astronomicznie na dzień pierwszego heliakalnego wschodu Syriusza, gdzie Hathor jest Boginią Sopdet, Boginią Syriusza. Pierwszy miesiąc egipskiego roku zwany był Thuthi i rozpoczynał się około połowy lipca.

We wczesnej mitologii egipskiej Hathor była matką Horusa, pierwotnym wcieleniem bogini-matki. Tak jak faraonowie Egiptu identyfikowali się z Horusem, królowe Egiptu były utożsamiane z Hathor, jego matką. Hathor jako Wielka Macierz ma wiele cech charakterystycznych dla podobnych bogiń w innych kulturach. Występuje w trzech podstawowych postaciach - Hathor, Sachmet i Bast, co odpowiada mniej więcej bogini macierzyństwa i płodności, bogini zniszczenia i łagodnej bogini radości. Bliskim jej bóstwem byłaby więc na przykład indyjska Mahadevi w postaci Sati, Durgi (wraz ze swą jeszcze straszniejszym obliczem Kali) i Parvati, a całkiem możliwie, że jest to pierwotny zachodni kult Wielkiej Bharaty, Wielkich Indii, które sięgały aż do dzisiejszej Libii i Sudanu. W czasach późniejszych w Egipcie miejsce Hathor jako Wielkiej Macierzy uzurpowała Izyda, Isis. Przejęła nie tylko rolę matki Horusa i małżonki faraona, ale także jej symboliczną koronę z krowich rogów z dyskiem słonecznym. "Cywilizowana" Izyda ma dużo więcej wspólnego z Madonną, którą niezwykle przypomina w ikonografii, niż dziką, płomiennoką Hathor.

Bogini Hathor jest nazywana "Królową Zielonych kamieni i Malachitów", a także "Królową Lapis Lazuli, uzdrawiającego kamienia znanego także jako atrybut indyjskiej tantrycznej Hakini (Dharani), małżonki Bhaishajya Deva. Z malachitów, turkusów i innych drogocennych zielonych kamieni zrobione są ozdobne i magiczne zarazem klejnoty Bogini Hathor. Bogini Hathor podobnie jak jej kapłanki oraz kapłani nosili odzież dobrze zakrywającą ciało oraz wszystkie intymne obszary ciała. Kobiety kapłanki noszą suknie do kostek, z długimi szerokimi rękawami, a na górną część sukni nakładany jest naszyjnik kolia będący i osłoną ciała, zapięciem sukni od strony szyi oraz instrumentem muzycznym jednocześnie. W czasach Starego i Środkowego Królestwa kapłani i kapłani służyli zwykle w świątyniach Bogini Hathor przez kilka miesięcy w roku, a potem wracali do zwyczajnych zajęć, pracy i interesów. W czasach Nowego Królestwa kapłanki i kapłani pełnili obowiązki pełnoczasowe na szerszą skale, co wcześniej było rzadko praktykowane. Hm-nTr to służebnik czy kapłan Bogini. Hmt-nTr to służebniczka czy kapłanka Bogini Hathor.

Siedem Hathor było opiekunkami nowonarodzonych dzieci niczym siedem mistycznych promieni ewolucji czy typów dusz. Przedstawiano je jako młode kobiety z tamburynami w rękach i stylizowanymi krowimi rogami na głowach. W okresie ptolemejskim panujący w Egipcie Grecy identyfikowali je z Plejadami. W tym samym czasie Hathor i Izydę jako boginie miłości, płodności i urody, utożsamiano z grecką Afrodytą. Kilkaset lat później przetrwał już tylko kult Izydy, który przejęły inne ludy wchodzące w skład Imperium Rzymskiego. Mity metafizyczne, ezoteryczne w Grecji i okultystyczne w Cesarstwie Rzymskim, często wspominają o pochodzeniu magii z układów Plejad poprzez układ Syriusza oraz planetę Wenus (Afrodyta). Warto pamiętać boginię syriuszową Hwt-Hr w kontekście zainteresowań i praktyk magicznych, szczególnie jeśli opieramy się na tradycjach zachodnich, które są mocno zakorzenione w obszarze starożytnego Egiptu oraz Persji. Magiczna Bogini Hathor kojarzona jest także z Drogą Mleczną, która ponad 3 tysięce lat p.e.ch., przecinała niebo w czasie równonocy.

Sykomora - drzewo bogini

Figowiec Sykomora

Sykomora, z greckiego sykómoros od sýkon 'figa' + móron 'morwa' - to święte drzewo Bogini Hathor, Het-Hera. Figowiec sykomora, sykomora, figa morwowa, figa ośla, karwia (Ficus sycomorus L.) – gatunek drzewa z rodziny morwowatych (Moraceae). Występuje w Egipcie, Palestynie i Syrii oraz Afryce subsaharyjskiej i wschodniej. Uprawiany jest w basenie Morza Śródziemnego (Kreta, Cypr). SYkomora to drzewo o grubym pniu kształtu gruszkowatego dorasta do 20 m wysokości. Liście owalne, sercowatojajowate, lśniące. Owoce jadalne, jednak niesmaczne i ciężkostrawne. Drewno lekkie i trwałe, używane już w starożytności przez Egipcjan do wyrobu skrzyń, trumien dla mumii, sarkofagów, obecnie do wyrobu mebli. Owocostan jadalny, choć mniej smaczny niż powszechnie spożywane owocostany figowca pospolitego. Sykomora to rodzaj świętego drzewa figowego uprawianego w Egipcie, na Bliskim Wschodzie i w basenie Morza Śródziemnego. Sykomora jest wspomniana nawet w Biblii, gdzie wzmianki występują osiem razy.

W Afryce Południowej i Sahelu rośnie bardzo niezwykłe drzewo, można je spotkać na brzegach rzek a jego dzieje sięgają milionów lat wstecz. W kulturach plemiennych jego oryginalność była pożywką dla wielu mitów i legend, wyróżniano je spośród innych drzew. Afrykańska Sykomora, czyli figa morwowa to według tamtejszych ludzi królowa drzew, co doskonale pasuje jako magiczne drzewo Bogini. Niby nigdy nie kwitnie a jednak często owocuje, wydaje się nie zważać na pory roku i zrzuca liście, kiedy jej się to podoba, także z powodu ochłodzenia. Jest zależna od pewnej niezwykłej więzi, trudno o bardziej niedobranych partnerów, jeden wytrzyma napór powodziowej fali, drugi może się utopić w kropli rosy, jeden żyje całe wieki, drugi tylko kilka godzin. Różnią się wielkością, mowa tutaj o milimetrowej Błonkówka Bleskotka (Chalcidoidea), która mogłaby się zmieścić w uchu igły a Sykomora, choć tak potężna nie mogłaby bez niej istnieć.

Owoce figi stosowane są w lecznictwie ludowym. Starożytni Egipcjanie sporządzali napój z fig, mleka, piwa i owoców sykomory stosowany przeciw dolegliwościom brzucha, a wywar z fig, liści akacji, miodu i ochry przeciwko chorobom serca i płuc. Znane są też w medycynie koptyjskiej specyfiki z owocu figi leczące choroby skórne. O takim przypadku wspominają również teksty z Księgi Izajasza (38,21) i Drugiej Królewskiej (20,7), w których opisano leczenie Ezechiasza za pomocą przykładania placka figowego na wrzód. Dioskorydes zapisał, że sok z liści lub pędów dodawano do mleka, powodując jego koagulację (tak jak podpuszczka), czyli zsiadanie się. Świeżo ucięta gałązka figi, którą miesza się mleko nad ogniem, służy do przygotowywania sera. Owoce sykomory są generalnie gorszej jakości niż owoce figi pospolitej i dlatego były zwykle pokarmem ludzi biednych. Wywar z pokruszonych liści służy jako lek na zaparcia i do wyrobu maści. Niekiedy wraz z innymi składnikami stanowiły one remedium na ból zębów i złamania, były też używane do pielęgnacji jamy ustnej. Zastygła i sproszkowana wydzielina, pochodząca z nacięcia kory sykomory, służy do leczenia opuchlizny, guzów i chorób skóry.

Figa sykomora jest drzewem rosnącym na wysokość 8—20 metrów, o koronie kulistej lub parasolowatej, dorastającej nawet do 10 metrów średnicy. W Izraelu jej duże, owalno-sercowate liście o szerokości 10—20 centymetrów w chłodniejsze zimy opadają, ale w tropikach są wiecznie zielone. Pień jest zwykle sękaty i gdy jest mocno przycinany, łatwo się rozgałęzia. Owoce wielkości około 2 centymetrów rozwijają się w gronach tuż na pniu oraz na gałęziach starszych i młodszych. Dojrzałe owoce są jadalne, choć smakowo gorsze od owoców figi pospolitej. Dzikie odmiany sykomory wydawały owoce nawet sześć razy w ciągu roku. Cenniejsze niż owoce jest drewno sykomory, które było wykorzystywane w starożytnym Egipcie, w Kemet, do budowy sarkofagów już około 3000 lat przed erą chrześcijańską. Drewno sykomory było też stosowane do budowy domów i mebli.

Sykomora pochodzi z tropikalnej wschodniej Afryki, głównie z Etiopii i Sudanu. Renate Germer przedstawia dwie hipotezy dotyczące występowania sykomory w Egipcie i Palestynie, czyli na terenach, gdzie nie ma klimatu tropikalnego. Pierwsza z nich dowodzi, że sykomora, jako roślina bardzo łatwo się rozmnażająca z fragmentów pędów, była przez człowieka przenoszona coraz bardziej na północ od swego pierwotnego występowania. Druga hipoteza wyjaśnia, że w plejstocenie i holocenie klimat Egiptu i Palestyny był tropikalny, a po jego ochłodzeniu sykomora pozostała tam jako relikt. Nie przystosował się jednak owad Ceratosolen arabicus zapylający kwiaty tego drzewa. Ten pogląd podziela też Michael Zohary.

Na terenach tropikalnych, tam gdzie rosną dzikie sykomory, obecne są wspomniane wyżej owady, które wchodząc do kwiatostanu, powodują zapylenie kwiatów, co stymuluje rozrastanie się owocu. Owady te składają równocześnie jaja, z których wylęgają się larwy. Takie owoce nie nadają się do jedzenia, gdyż są zanieczyszczone larwami. Bez zapylenia jednak owoce nie mogą się rozwinąć. Sykomory zostały sprowadzone do Egiptu, a później do Palestyny, ale na tych terenach nie występuje owad, który stymuluje tworzenie się owoców. W czasach starożytnych rolnicy uprawiający sykomory zauważyli, że owoce figi sykomory, aby mogły rosnąć i dojrzeć, musiały być wcześniej przekłute lub nacięte. Potrzebę tego zabiegu błędnie uzasadniano tym, że nacięcie utrudnia wejście owadów do środka lub też jest przyczyną ich wypędzenia. Dziś wiadomo, że nacięcie zawiązków owoców powodowało intensywne wydzielanie etylenu, który nie tylko stymulował dojrzewanie, ale wywoływał rozrastanie się owocu do tego stopnia, że nacięty owoc w ciągu trzech dni powiększał się dziesięciokrotnie.

Sam sposób nacinania owoców sykomory przedstawiono na reliefie, który odnaleziono w Tebach, a także na innej płaskorzeźbie egipskiej. Ponadto owoce sykomory odnalezione w grobowcach egipskich miały głęboką, kolistą bliznę, co świadczy o ich nacięciu we wczesnym stadium rozwoju. Również dziś w Egipcie i na Cyprze stosuje się ten zabieg rolniczy. Używa się do niego noży, które pozostawiają takie same ślady jak na owocach pochodzących z czasów faraonów. Obecnie uprawiane są także takie odmiany sykomory, które owocują bez wspomnianego zabiegu nacinania owoców. Są to odmiany partenokarpiczne uzyskane przez człowieka na przestrzeni wieków w wyniku krzyżowania roślin i ich selekcji. Brak nasion w owocach drzew uprawianych poza zasięgiem występowania owada zapylającego uniemożliwiał w konsekwencji generatywne rozmnażanie tej rośliny. W tej sytuacji została wykorzystana zdolność sykomory do odradzania się z fragmentu pędu lub korzenia nawet po zasypaniu piaskiem, czyli rozmnażanie wegetatywne. Ta cecha rośliny zawiera się w hebrajskiej nazwie sykomory — sziqma, która oznacza odnowienie, resocjalizację, a spokrewnione z nią słowo sziqum oznacza odmłodzenie.

Sykomory rosną w tropikalnej Afryce, w południowej Kenii okupują brzegi rzek. Afrykańska dojrzała Sykomora liczy sobie średnio około stu pięćdziesięciu lat, to nietypowe drzewo zapewnia byt wielu gatunkom zwierząt. Jednym służy za teren myśliwski, innym daje schronienie, wiele afrykańskich stworzeń zawdzięcza jej życie a wszystkie są zależne od jej małej partnerki, której nawet nie dostrzegają. Co kilka miesięcy królowa drzew wydaje około tony owoców, by się rozmnożyć musi wytworzyć nasiona, które znajdą się wewnątrz fig. Drzewo potrafi zrzucić plon i po paru dniach zacząć kwitnąć od nowa, w ciągu dwóch tygodni pączki potrafią przeobrazić się w młode figi, są to komory kwiatostanu otoczone mięsistą okrywą. W środku znajdują się małe kwiaty, na tym etapie figa nie jest owocem, ale tajemniczym ogrodem, którego zapach przyciąga Bleskotki, których przybycie sprowokuje serie wydarzeń, które odbiją się echem w buszu.

Samice Bleskotki dźwigają pyłek i jaja, muszą wejść do figi, zapylić kwiaty i złożyć jaja w zalążni. Środek figi przypomina ogród z masą mikroskopijnych białych kwiatów, jedne staną się owocami pełnymi nasion a inne wylęgarnią bleskotek. Larwy zjadają wnętrze zalążni i przepoczwarzają się. Bleskotki wkrótce zginą, ale wewnątrz fig zostanie ich potomstwo. Królowa drzew niczym zastępcza matka będzie o nie dbać przez dwa miesiące. Nie tylko Bleskotki składają jaja na drzewie, ale i ptaki, robią to też w dość nietypowy sposób. W miejscu gdzie znajduje się gniazdo w wydłubanym pniu drzewa samica składa jaja i zamyka się w dziupli zaklejając wejście swoimi odchodami zostawiając tylko niewielki otwór, przez który samiec wrzuca przyniesione pożywienie, taka forma macierzyńskiego aresztu domowego na własne życzenie. Warto pamiętać, że pod figowcem oświecenie zdobył indyjski mędrzec Budda, a sam figowiec jest nazywany drzewem Bodhi, drzewem oświecenia.

Sistrum

Sistrum

Muzyczny instrument z antycznego Egiptu, dobrze był znany starożytnym Grekom. Składał się z wygiętego na kształt liry metalowego pasa, przez który pomiędzy metalowymi bokami pasa przeciągnięte były metalowe pręciki luźno osadzone, przy potrząsaniu wydawały dźwięki. Czasami dodatkowo wkładano na pręciki metalowe krążki, aby wzmocnić dźwięk. Sistrum do tej pory można spotkać podczas rytuałów w etiopskich kościołach. Sistrum jeszcze w XIX było instrumentem w wielkich orkiestrach. Sistrum było jednak najmocniej utożsamiane z egipską boginią Bast (Ubastl), później Bastet, występowała jako bogini słońca i wojny. Bast była podobna do lwicy, a Bastet przypominała kota. Bast znana była ze swoich ceremonii z sistrum, które trzymała często w swoich rękach. Jej rytuały związane były z fazami księżyca. Bast jest połączona z boginią matką - kobietą posiadającą dużo dzieci. Charakteryzowały ją dwie strony osobowości:

- uległy łagodny, posłuszny

- agresywny, drapieżny.

Jej uległość była związana z opieką nad domem, ciężarnymi kobietami, dziećmi. Agresywna natura ujawniała się w chwili, kiedy toczyła walkę z własnymi wrogami w obronie ogniska domowego, występowała przeciw wszystkim, którzy zniewalali innych.

Praktyki magiczne

Jedną z najwyższych praktyk jest wcielanie bóstwa, boga lub bogini, co często stosowano w magicznych celach w całym Egipcie. Tradycja ta jest kontynuowana przez grupy adeptów praktykujących Wysoką Magię aż do czasów współczesnych. Podstawą takiej praktyki jest jak najlepsza znajomość mitów z magiczną boginią, w tym wypadku Hathor, wizualizowania postaci przed sobą, wcielanie postaci w siebie lub bycie pochłonietym przez postać bogini, inwokowanie imienia oraz modlitw przywoławczych, doświadczanie praktycznych przepływów magicznych mocy. Na koniec wykonuje się rozdzielenie z postacią bóstwa i powrót do codziennego stanu świadomości. Praktyka tego rodzaju zajmuje zwykle od kilku godzin do kilku dni lub tygodni, w czasie których osoba wcielająca boginię staje się jej wyrocznią i narzedziem na ziemi, osobą świętą i pełna mocy.

Magiczna Bogini Hathor czy Het-Hera była boginią radości, piękna, miłości i małżeństwa. Opiekowała się kobietami w połogu oraz niemowlętami, a także była patronką młodych kobiet lubiących stroje i szminki. W świątyni bogini Hathor odbywały się różne uroczystości, a najważniejszą z nich były urodziny bogini, które przypadały na dzień Nowego Roku. Zwierzę, z którym bogini Hathor była utożsamiana, to krowa, podobna do indyjskiej bogini krowy Surabhi. Bogini Hathor była wielką krową, w której w nocy przebywał Re, a z której rano się rodził. Przedstawiano ją często jako krowę o ciele pokrytym gwiazdami lub kobietę z głową krowy. Najczęstszą postacią bogini jednak, była kobieta z uszami krowy lub rogami, między którymi umieszczony jest dysk słoneczny, coś jak indyjski obraz lotosu korony w postaci dysku słońca. Hathor dzięki swej krowiej postaci uzyskała tytuł matki karmicielki bogów. Więcej o tym tytule "Karmicielki" mówi poniższa notatka:

„Gdy Izyda urodziła Horusa, Re posłał Szu i Tota, by sprowadzili Hathor do Egiptu. Jej mleko było pokarmem dla małego Horusa, później Hathor została jego żoną. Mleko Hathor stało się także pokarmem bogów. Początkowo przebywała z nimi w niebie, zabawiając ich śpiewem i tańcem. Gdy Set zaatakował Horusa podczas pojedynku, ocaliła Horusowe „oko głębokiego widzenia”. Set chciał ją potem uprowadzić do swego mrocznego pałącu, ale Horus pośpieszył Hathor z pomocą i ofiarował jej nową siedzibę w Dendera, gdzie znajdowała się jej główna świątynia.”

Hathor, Oko Horusa, jest ważną boginią dla zmarłych, jedną z najstarszych bogiń Egiptu. Czasami ukrywała się w drzewie na skraju pustyni w pobliżu miejsca, gdzie grzebano zmarłych. Dawała im na powitanie chleb i wodę. Bogini Hathor jednak nie była jedyną opiekunką rodzin i kobiet. Innym, niezwykle popularnym bogiem, było śmieszne, zabawne bóstwo domowe, Bes, podobne do słowiańskiego Bies. Czuwał on nad rodzącymi, chronił rodziny przed złymi duchami, opiekował się snem i czynnościami toaletowymi. Hathor była również utożsamiana z Bastet - boginią, której postacią był kot. Jej główna świątynia znajdowała się w mieście Dendera. Dendera jest miastem umiejscowionym w niedalekiej odległości od Luksoru, naprzeciw miasta Quena. To właśnie tam odnaleziono najstarsze mammisi (miejsce narodzin)- niewielką budowlę prowadzącą do sali hypostylowej, w tym wypadku zbudowaną przez króla Nektanebo I.

Kapłaństwo egipskich kultów w Kemet, Egipcie, posiada kilka specyficznych terminów, które warto sobie przyswoić, jeśli zamierzamy powazniej zająć się tradycjami magicznej Bogini Hathor, Het-Hera. Ogólnie kapłan to Hem, a kapłanka Hemet. Kapłani tacy byli zobowiązani do utrzymywania czystości w świątyni oraz podczas rytuałów, także do utrzymywania czystości wszystkich naczyń i przedmiotów kultycznych. Kher-Heb czy Cher-Heb to kapłan lub kapłanka recytujący święte liturgiczne teksty, inwokacje, modlitwy i święte magiczne słowa mocy. Kher Heb musi być człowiekiem prawdomównym, nieskazitelnym, w dobrej łączności z magicznym bóstwem. Sesh per ankh czy Sesz per Ankh to kapłani dobrze wykształceni, także w matematyce, medycynie, architekturze, astronomii czy technologii. Sesh Ked czy Sesz Ked to kaplani biegli w zajęciach artystycznych takich jak święte tańce, malarstwo czy tkactwo. Najbardziej misteryjnymi kapłanami i kapłankami w świątyniach Kemetu byli zatem magiczni Kheri Hebowie, dawni egipscy magowie słońca, Ra. Oczywiście ktoś musiał sprawować także funkcję Najwyższego Kapłana czy Najwyższej Kapłanki w Świątyni, a funkcja ta nosiła nazwę "Hem Netjer" czy Hem Netdżer dla kapłanów, a "Hemet Netjers" czy Hemet Netdżer dla kapłanek. Świątynia Hathor

Zespół świątynny Dendery poświecony jest w głównej części bogini Nieba Hathor. W najdawniejszym okresie uważano ją za boginię Nieba i matkę Horusa, boga słońca. Ponieważ Egipcjanie widzieli w gwiazdach wielką krowę, bogini Hathor otrzymała dodatkowo do swojej ziemskiej postaci także postać krowy. Zawsze przedstawia się ją z krowimi rogami i słoneczną tarczą. Nazwa Dendera pochodzi od staroegipskiej nazwy Yunet Tantere. Wokół kompleksu świątynnego jest mur z cegły mułowej symbolizujący praocean. Ma to związek z kultem wody. Na wewnętrznych ścianach świątyni znajdują się sceny ofiarne. W świątyni jest także relief dedykowany Nut - bogini nieba jest ukazana w codziennym rytuale połykania i rodzenia słońca. Z tyłu świątyni są reliefy bóstw ze zniszczonym wizerunkiem bogini Hathor. Przedsionek (westybuł) świątyni ma 24 kolumny zwieńczone kapitelami i ozdobione kolorowymi reliefami. Kaplica Słońca znajdująca się w kompleksie świątynnym Dendery - ma 12 hathoryckich kolumn, jest niezadaszona, dzięki czemu pozwalała łączenie się bogini Hathor z promieniami jej ojca - Boga Re. Mamissi - miejsce boskich narodzin. W większych kompleksach świątynnych była to mała świątynia poświęcona synowi dwóch bóstw czczonych w świątyni głównej. Tutaj, w świątyni w Denderze możemy zobaczyć rzadko spotykane kolumny zwieńczone wizerunkiem Besa, który jest bogiem humoru i narodzin. Jego wizerunek ma przynosić domostwu bogactwo i szczęście.

Zwrócona w stronę Nilu, w przeciwieństwie do większości budowli tego typu, nie posiada pylonów ani dziedzińca z portykami. Pierwsza brama prowadząca do Sali hypostylowej, zbudowana przez Domicjana, zachowała się w bardzo dobrym stanie. Sama sala pełna jest wizerunków głów bogini (kapitele kolumn)- Hathor najczęściej ukazywana była jako święta krowa, lub też kobieta dzierżąca krzyż Ankh. Pomiędzy kolumnami podziwiać można sceny przedstawiające cesarza Tyberiusza i innych rzymskich władców. W świątyni, o dziwo, zachowało się sklepienie, podzielone jest ono na 7 części, przedstawiających postaci świata starożytnego i związane z nimi sceny. Na terenie znajduje się 11 kaplic poświęconych różnym bóstwom i symbolom religijnym. Jedna z nich, Kaplica Nowego Roku poświęcona jest bogini Nut (strona wschodnia), inna ukazuje słynny fresk ze znakami zodiaku (zachodnia)- Zodiak z Dendery w wersji oryginalnej, znajduje się obecnie w Luwrze. Ciekawe jest użycie magicznych podziałów w oparciu o liczby 7 oraz 11.

Kolejna sala poszczycić się może magicznymi 6-cioma kolumnami, których cokoły wykonane są z granitu - po obu stronach znajdują się mniejsze pomieszczenia zaadoptowane na magazynki. Dalej dochodzimy do kaplicy z dwoma ołtarzami - jeden przeznaczony dla świętej łodzi, drugi dla ofiar składanych Hathor. Rzeźbienia na ścianach ukazują boginię i jej męża Horusa, wokół znajdują się pokoje używane do przechowywania świętych barek, wieńców, złotych posągów i instrumentów muzycznych. Korytarzem po prawej stronie przemieścimy się do niewielkiej krypty. Na dach świątyni prowadzą schody ozdobione reprezentacją 12 miesięcy roku, na wschodnim rogu zbudowano kaplicę Ozyrysa. Obok świątyni znajduje się święte jezioro wykorzystywane niegdyś do ablucji kapłańskich, również tam odnalezione zostały w 1917 roku skarby z czasów Kleopatry, wystawione obecnie w Muzeum Egipskim. W okolicy przybytku Bogini Hathor obejrzeć można także ruiny koptyjskiego kościoła oraz świątyni Izydy.

Kaplica Słońca znajdująca się w kompleksie świątynnym Dendery - ma 12 hathoryckich kolumn, jest niezadaszona, dzięki czemu pozwalała łączenie się bogini Hathor z promieniami jej ojca - Boga Re. W świątyni jest także relief dedykowany Nut - bogini nieba jest ukazana w codziennym rytuale połykania i rodzenia słońca. Bardzo klimatyczna świątynia, szkoda, że tak często pomijana przez turystów, a tak bardzo warta zwiedzenia i poczucia starożytnej magii oraz uswiadomienia sobie dawnej mocy i potęgi syriuszowej. Świątynia Hathor, magicznej bogini miłości i radości, kryje wiele tajemnic. Ściany dziesięciu krypt położonych głęboko pod ziemią pokrywają rysunki, których znaczenie wciąż budzi wiele kontrowersji. Przedstawieni na freskach kapłani trzymają w rękach wydłużone przedmioty, w środku których widać spiralnie skręcone kształty. Uważa się, że jest to starozytna forma żarówek, a co więcej, „żarówki” te połączone są „kablami” z prostopadłościennymi przedmiotami o nieznanym przeznaczeniu, zapewne bateriami lub akumulatorami. Wężowate znaki tłumaczone są jako „lśnienie, blask”. Wszystko wydaje się pasować do siebie idealnie.

Świątynia w Denderze poświecona magicznej Bogini Hathor nie jest pierwszą w tym miejscu. Została ona zbudowana na fundamentach wcześniejszych budowli, poświęconych innym bogom. Była to częsta praktyka. Starożytni czcili miejsca magiczne, pełne energii i to tam budowali swoje świątynie. Do nowej świątyni Bogini Hathor przeniesiono teksty i inne przedmioty, zachowując w ten sposób ciągłość wiedzy na temat przeszłości, również tej magiczno – mitycznej, nawet sprzed 5 tysięcy lat. Świadomość tej więzi utrzymywanej przez wieki potrzebna jest, aby zrozumieć wyjaśnienie tajemniczych rysunków „żarówek” przedstawiane przez Timms.

Spójrzmy na całą scenę, gdzie widać także boginię Heket. To ona obdarowywała życiem wszelkie stworzenia, formowała dziecko w łonie matki, była obecna przy porodzie i towarzyszyła władcy w podróży w zaświaty. Jej kult jest bardzo stary i pewnie od niej wszystko się zaczynało. Etymologia jej imienia jest bardzo interesująca. „He” znaczy wieczność, nieskończenie długi okres czasu, zaś „qet” – zdolności, dyspozycje, cnoty, przymioty ducha wyrażane poprzez ciało. Atrybutem bogini są dwa noże. Przecina nimi pępowinę podczas porodu i broni domu. Tuż obok przedstawienia Heket obecne są dziwne „żarówko podobne” przedmioty. Podczas gdy w wielu kulturach wąż uosabia zło i ciemne moce, Egipcjanie widzieli w nim symbol żywiołu ognia. Łączyli go też z samą esencją słońca, jego „duszą”. Słoneczne węże z Dendery należy powiązać z Horusem, boskim sokołem, przedstawionym tuż obok.

Całą scenę można rozpatrzyć z kosmologicznego punktu widzenia. „Wyspa Płomieni”, miejsce narodzin słońca, leży na środku świętego „Jeziora Dwóch Noży”. W centrum wyspy znajduje się kwiat lotosu, zawierający kosmiczne jajo. Z niego wyjdzie światłość. Mit ten łączony jest z Re, bogiem – słońcem w jego promienistym aspekcie, stwórcą. Jednym z jego przydomków jest „wielki bóg w złotym pączku lotosu”. Lotos w wielu kulturach wiązany jest z narodzinami, doskonałością i wiedzą.

W świątyni przedstawione są trzy żarówko kształtne przedmioty. Timms sugeruje, aby rozpatrywać je nie jako osobne kwiaty, lecz jeden archetypiczny lotos w trzech fazach. Pierwszy z lewej jest Atum – Ra, stwórca ziemi i nieba podtrzymujący pączek lotosu, w którym dopiero zaczyna rosnąć słońce, dawca światła. W następnym stadium kwiat trzymany jest przez dwie postacie, symbolizujące stabilność, których wzniesione ręce układają się w ideogram „Ka”, „duszy słońca”. Ostatnia faza przedstawiona jest jako lotos wspierany przez wszystkich wymienionych wcześniej oraz dodatkowo dwie siedzące postacie i niezidentyfikowaną kobietę. Kwadratowe przedmioty, w „żarówkowej” teorii określane jako generatory lub transformatory energii elektrycznej, Timms określa jako przedstawienie wody, z której lotos wyrasta. Jeden z naukowców opisuje też przedstawienie podobnego obiektu również w innej krypcie, gdzie ma on postać w pełni wyprostowanego, samodzielnie utrzymującego się w pozycji wertykalnej przedmiotu. Czyżby w pełni wyrośnięty kwiat lotosu, dążący do światła?

Zdaniem Timms „żarówki” to pączki lotosu, zawierające wewnątrz rozwijające się słońce. Wężowaty kształt to Ka, „dusza” słońca, a nie świecący przewód elektryczny. „Kable” to łodygi, łączące pączek z prastarymi wodami. Nie ma tam żadnych transformatorów, generatorów, czy tajemniczego promieniowania, bo starożytni Egipcjanie oficjalnie nie używali żarówek, chociaż akurat taka analogia nasuwa się najbardziej, a prototypy baterii jednak znaleziono. Archetypiczny lotos z „duszą” słońca ze ścian świątyni Hathor do złudzenia przypomina ptasi embrion we wczesnym stadium rozwoju, a jednym ze słonecznych bogów jest Horus, przedstawiany jako sokół. Antyczni mieszkańcy Egiptu wiedzieli, jak wygląda rozwijający się organizm ptaka.

Egregor Hathor

Egregor astralno-mentalny Bogini Hathor obejmuje wszystkie władczynie Egipskie czyli żony i kobiety faraonów, które praktykowały magiczne tradycje ucieleśniania Bogini Hathor, także tysiące kapłanek tej Wielkiej, Złotej Bogini Magii Syriusza. Egregor Bogini Hathor należy do tych bardziej misteryjnych, bardziej mentalnych i subtelnych ideowo, oczyszczonych z niższych astralnych wibracji, gdyż szlachetność i wyższa magia zwykle szła w parze z funkcjami kapłanek Bogini Hathor, kobiet z dworu faraona zwanego podobnie jak w Chinach, Niebiańskim Domem lub bardziej rodzimie Domem Horusa, Świątynią Syriusza, Sotisa. W celu praktyk magicznych wyższej antycznej magii trzeba przez przynajmniej jeden rok syriuszowy, od wschodu heliekalnego Syriusza, aż do kolejnego Nowego Roku Syriuszowego czyli do kolejnego wschodu heliakalnego Syriusza praktykować solidnie rytuały poświęcenia i całkowitego oddania tej syriuszowej Bogini oraz solidnie praktykować rytuały wcielenia Bogini Hathor. Dopiero jeśli pojawią się sprzyjające pomyślne znaki wcielenia Bogini Hathor można uznać osobę kandydującą jako przyjętą czy może zaakceptowaną przez egregor Bogini Hathor. Kogo pociąga subtelna magia syriuszowego światła lub słodki wpływ Plejad, ma już jeden pozytywny znak więzi z tradycjami nawiązująmi do wyższej białej magii Syriusza i Plejad.

Należy pamiętać, jak to z magią bywa, że egregory bóstw magicznych o wielkiej mocy wspieranej z niebios przez samą Boginię, nie wybaczają zdrady i zwykle niszczą osobę, która zacznie się od Bogini Hathor odwracać, działać na szkodę innych magów Bractwa Hathor czy zacznie robić coś, na co zasady tego wielkiego starożytnego egregora nie pozwalają. Trzeba też pamiętać, że taki egregor jak i sama Bogini Hathor ma korzenie sięgające gwiazd, tak w układzie Syriusza jak i w Plejadach, nie jest to tylko związek myślowy paru praktykujących w nawiedzeniu ludków, lecz setki tysięcy, a nawet miliony lat trwająca tradycja, która oprócz silnej Niebiańskiej Bogini Macierzy opiera się także na bardzo wielu pokoleniach magów i magicznych kapłanek kultywujących prastarą antyczną wyższą magię. Cykle wtajemniczenia wyższej kapłanki Bogini Hathor to magiczne syriuszowe 5o lat codziennej praktyki, pracy i poświęcenia w służbie Bogini. Moc egregora Hathor ciągle istnieje, ale nie jest łatwo osiągalna dla wszystkich chętnych, wymaga sporej wiedzy i przygotowania, jako, że magiczne bóstwa nie lubią profanów, mugoli, zdrajców, ani nawiedzonych egotyków wiodących niemoralne życie. Warto pojąć moralne zasady życia dawnych kapłanek oraz kobiet z otoczenia faraonów, przyswoić szlachetne cechy charakteru dawnej boskiej arystokracji, zanim spróbuje się połączyć z egregorem Hathor, który jak sama Niebiańska Bogini nie lubi oszustów, zdrady ani zdrajców, a zdradliwe kobiety kara zwykle surowiej niźli mężczyzn, bo sama ich płeć jest już znakiem Bogini i jej szlachetnego rodu.


Linki zewnętrzne

Sekretne nauki wtajemniczonych mistrzów jogi i tantry z Himalajów

Portal o nauce i życiu wielkich mistrzów duchowych jogi i tantry

Polski portal z naukami Królewskiej Radża Jogi

Portal z naukami ezoterycznymi i wiedzą tajemną Wschodu

Portal warsztatów, kursów i obozów medytacji, jogi, tantry, uzdrawiania i rozwoju duchowego