Fomalhaut

Fomalhaut - Alfa Piscis Austrini, α PsA – to najjaśniejsza gwiazda w konstelacji Ryby Południowej, o jasności wizualnej 1,16 magnitudo i jednocześnie jedna z najjaśniejszych gwiazd półkuli południowej. Jest osiemnastą co do jasności wizualnej gwiazdą na nocnym niebie. Od Słońca dzieli ją odległość zaledwie 25 lat świetlnych. Krąży wokół niej dysk pyłowy; zaobserwowano także obiekt, który mógł być planetą, jednak w toku dalszych obserwacji uznano go raczej za pozostałość po kolizji mniejszych ciał.

Tradycyjna nazwa gwiazdy wywodzi się z języka arabskiego i jest znana co najmniej od 1340 roku. Wyrażenie ‏فم الحوت‎ fum al-ħūt, oznacza „paszczę wieloryba” lub „rybie usta”. Nazwa ta była zapisywana na ponad 30 różnych sposobów. Arabowie przed przyjęciem greckich konstelacji Ptolemeusza znali ją także pod nazwami ‏الضفدع الأول‎ Al Difdiʽ al Awwal, „Pierwsza Żaba” oraz ‏ضليم‎ Ṭhalīm, „Struś” – Fomalhaut i Achernar były parą strusi. Ptolemeusz zaliczył ją i do konstelacji Ryby Południowej, i do Wodnika. Dla Chińczyków i chińskiej astrologii Fomalhaut jest „bramą do obozu cesarskich strażników” (chiń. 北落師門; pinyin Běiluò shīmén).

W Polsce widoczna doskonale na przełomie lata i jesieni, góruje o północy w okolicach 15 września. Na szerokości geograficznej Warszawy widoczna jest na wysokości około ośmiu stopni nad horyzontem. Około 4500 lat temu czyli 2500 p.e.ch., gwiazda Fomalhaut była pomocna w wyznaczaniu dnia przesilenia zimowego. Ze względu na to około 3000 roku p.e.ch., Persowie czyli Irańczycy nazywali ją Hastorang i uznawali za królewską gwiazdę, jednego ze „strażników nieba”, gwiazd - królów nieba - gwiazd pod wpływem których rodzą się władcy, niebiańscy władcy, a zatem posłańcy i prorocy niebios posłani przez Boga czy bóstwa niebiańskie.