Bóg

Bóg lub bóstwo – polskie pojęcie leżące u podstaw większości wierzeń religijnych. Zajmuje się nim teologia, a także filozofia i jest ono uważane za zagadnienie metafizyczno-egzystencjalne. Ze względu na duże zróżnicowanie rozumienia tego pojęcia, trudno jest o jego jednoznaczną definicję. Jako najbardziej różniące się od siebie, należy wyodrębnić definicje używane przez popularne religie politeistyczne i monoteistyczne, deizm, panteizm oraz panenteizm. Wśród religii monoteistycznych należy wyróżnić monoteizm trynitarny. Najbardziej powszechnie pod pojęciem bóg (bóstwo) rozumie się określenie istot będących przedmiotem kultu religijnego. Czasem bogami określa się tylko niektóre (najważniejsze) z tych istot, dla innych rezerwując inne określenia (półbogowie, herosi, święci, duchy przodków, anioły itd.).

HINDUIZM - Bóg pojmowany jest jako Brahman lub Iśwara (gdzie pierwsze określenie jest bardziej filozoficzne, a drugie bardziej religijne, uległy jednak przemieszaniu do pewnego stopnia) - wszechobecny, podtrzymujący świat absolut bez formy. Hinduiści uważają, że boga można czcić jako bezforemnego (Nirgun Brahman) czy wyobrażając go sobie pod jakąś postacią (Sagun Brahman), pamiętając jednocześnie, że jest to wyłącznie emanacja bezforemnego boga. Niektóre hinduistyczne ruchy religijne takie jak Arya Samaj uważają, że boga można czcić wyłącznie jako Nirgun Brahman. Wisznuici wierzą także, że co parę tysięcy lat bóg schodzi na Ziemię jako Awatara (np. Kryszna), aby uratować świat przed moralnym upadkiem. Istoty takie, jak Brahma, Wisznu czy Śiwa, popularnie nazywane "bogami hinduskimi", są w rzeczywistości uznawane przez hinduistów albo za Sagun Brahman. Pierwotny buddyzm pojmował Boga jako Brahmana zgodnie z ówczesną koncepcją brahmańską.

Zoroastryzm – Bóg występuje tu pod dwoma znanymi powszechnie imionami Obliczami Dobrego: Ahura Mazda (Pan Zastępów, Pan Duchów Ahurów), Ormuzd (Pan Światła Or).

Sikhizm – pojęcie Boga w sikhizmie jest analogiczne do islamu oraz monizmu hinduistycznego. Sikhowie uważają, że Bóg posiada wiele imion i obliczy i wszystkie one są równouprawnione – jednak najdoskonalszą jego formą jest Bóg abstrakcyjny, bezforemny.

Islam – tutaj Bóg jest ściśle jeden, niepodzielny i nieposiadający żadnych "osób" czy emanacji. Nie posiada też żadnego imienia ani wizerunku. Arabskie słowo Allah znaczy po prostu "Bóg". Nie ma jednak zakazu wypowiadania tego słowa. Teologiczne korzenie Islamu, w tym koncepcja Boga, tkwią w judaizmie: uznawany jest autorytet proroków Izraela, a nauka Jezusa z Nazaretu jest traktowana jako nauka jednego z proroków, spośród których największym prorokiem jest Mahomet.

Judaizm – Bóg w judaizmie u semitów jest jednoosobowy i niepodzielny. Tworzenie wizerunków Boga zostało zakazane we wczesnym judaizmie. Posiada wiele imion, którym czasami przypisywano magiczną moc. W Biblii określa się go czteroliterowym skrótem JHWH, które oznacza po hebrajsku "Ten, który jest" (lub "Ten, który staje się"). Wymawianie tego skrótu jest jednak zabronione (aby uniemożliwić przyzywania imienia Boga w zaklęciach magicznych) i dlatego w modlitwach, pieśniach itp. wyznawcy judaizmu stosują określenia zastępcze takie jak Adonai – znaczące po hebrajsku "Mój wielki Pan" lub Ha-Szem – dosł. "Imię". W judaizmie występują jednak też "emanacje Boga" takie jak "Duch Święty" i "Szechina" – czyli Boża Obecność i Pierwiastek Żeński. Historycznie rozwijająca się koncepcja Boga widoczna jest w Pięcioksięgu (Tora) i w nauce proroków (Prorocy).

Linki zewnętrzne

Portal nauk duchowych i społecznych tradycyjnych szkół i zakonów sufickich w Polsce

Portal z naukami duchowymi najstarszej indyjsko-perskiej szkoły sufickiej czisztijja z Ajmer w Polsce